Dychotomia myślenia ("myślenie czarno-białe", "wszystko albo nic") to błąd procesów myślowych, w którym dostrzega się wyłącznie skrajności. Jest bardzo niebezpieczny, gdyż może być przyczyną uprzedzeń, prześladowań i zaburzeń psychicznych.

Przykłady

Osoby dotknięte dychotomią myślenia będą próbowały na siłę przydzielić coś do skrajnej opcji. Przykładów można podać wiele:

  • prawica lub lewica
  • dobry lub zły
  • my lub oni
  • zasady lub brak zasad
  • przyjaciel lub wróg
  • wygryw lub przegryw
  • demokracja lub dyktatura
  • PIS lub PO

Takie postrzeganie świata jest bardzo wypaczone, gdyż nie uwzględnia wszystkiego "po środku", a przez to prowadzi do błędnych wniosków.

Zakładanie automatycznie, że "kiedyś było lepiej", jest bardzo dużym uogólnieniem i stawa sprawę w kategoriach binarnych (prawda lub fałsz). W rzeczywistości należy na takie zagadnienia patrzeć szerzej, tzn. "pod tym względem było lepiej, a pod tym względem było gorzej". Warto też zwrócić uwagę na fakt, że stwierdzenie "lepiej" w wielu wypadkach może być subiektywnym osądem.

Dychotomię myślenia widać bardzo wyraźnie w polityce. Zarówno prawica i lewica walczą tak naprawdę ze skrajnych wrogiem, gdzie lewicowiec jest zdemoralizowanym wyznawcą pięćdziesięciu płci, dokonującym codziennie aborcji i chodzącym nago w kościele. Prawicowiec jest zaś agresywnym seksistą, chce prześladować niewiernych i wprowadzić dyktaturę.

Opisany błąd myślowy ma jeszcze jedną wadę - łatwo obniża poczucie wartości. Zmusza do postrzegania swojego życia w kategorii skrajnego sukcesu lub skrajnej porażki.

  • Jeśli nie zdałem egzaminu na piątkę, to znaczy, że nic nie umiem
  • Życie bez miłości nie ma sensu
  • Albo dostanę tą pracę, albo wyjdę z siebie

Zobacz też