Zespół Aspergera
Zespół Aspergera (ZA) - całościowe zaburzenie rozwoju mieszczące się w spektrum autyzmu. Choć część objawów pokrywa się z autyzmem, błędem jest nazywanie Aspergera "łagodną formą autyzmu"[1][2].
W Internecie można znaleźć sporo wypunktowanych list objawów. To jednak nie jest zbyt bezpieczny sposób próby zrozumienia tego zaburzenia, gdyż na podobne trudności mogą się skarżyć osoby w depresji lub z fobią społeczną. Lepiej zrozumieć, jak ta choroba działa.
Nie rozumiem ludzi
Pewnie masz taką dziedzinę wiedzy, z której Ci nie idzie. To może być fizyka, historia czy niemiecki. Przyswajanie tej wiedzy wymaga od Ciebie ogromnego wysiłku, a ostatecznie niewiele z tego wynika. Może i nauczysz się na sprawdzian, ale w praktyce i tak bardzo ciężko Ci zastosować tą wiedzę.
U osób z Aspergerem nieco podobnie wygląda sprawa w kontaktach międzyludzkich. "Zdrowe" osoby uczą się tego od najmłodszych lat, nabierają wyczucia. U posiadaczy ZA ten proces jest bardzo zaburzony. Nie potrafią prawidłowo odczytywać szeroko rozumianego kodu społecznego (np. komunikacja werbalna i niewerbalna). Nie rozumieją też takich aspektów komunikacji jak mimika, ton głosu, postawa ciała, specyficzne sformułowania, kontekst społeczny, ukryte zamiary. Trudno im zrozumieć emocje i motywacje innych, że inni nie wiedzą co oni myślą i mogą ich nie zrozumieć.
"Chorzy" nie posiadają lub mają bardzo zaburzoną empatię, czyli zdolność do interpretowania i przeżywania cudzych stanów emocjonalnych. Nie potrafią "czytać między wierszami", interpretują wiele rzeczy dosłownie, nie wyczuwają ironii i subtelnych próśb, co przeszkadza im w utrzymaniu więzi społecznych. Sami w środku odczuwają emocje jak inni, jednak mogą inaczej na nie reagować. Czasami mogą być zaskakująco spokojni, jakby byli pozbawieni uczuć, a w innej sytuacji wybuchnąć paniką.
Mam ścisłe hobby
Osoby z ZA często mają jakieś obsesyjne zainteresowanie, w które bardzo się zagłębiają. Zazwyczaj dotyczy ono składowania i przetwarzania danych np. jakieś zagadnienie z matematyki lub informatyki. Mogą na jego temat rozmawiać, jakby znali podręczniki akademickie na pamięć, nie widząc, że dla innych to jest nudne lub niezrozumiałe. Problem dla nich zaczyna się, gdy przychodzi prowadzić luźną rozmowę, wymagającą dużej spontaniczności.
Kolejną cechą "chorych" jest silne dążenie do uporządkowania. Oni bardzo nie lubią jakichkolwiek zmian i mogą na nie reagować paniką lub agresją. Wszelka luka w postępowaniu i rozumowaniu może ich całkowicie zniechęcić. Mogą np. zniszczyć konstrukcję z klocków dlatego, że nie znaleźli w danej chwili potrzebnego klocka. Zwykle bardziej koncentrują się na sposobie dotarcia do celu niż potrzebnych czasie i samym celu. Rozpoczęta czynność muszą starannie doprowadzić do końca.
Inaczej odbieram świat
Osoby z ZA mają zaburzenia integracji sensorycznej co oznacza, że mogą nieadekwatnie reagować na bodźce zmysłowe takie jak słuch czy dotyk. Zwykle bardzo przeszkadza im hałas np. pralki lub odkurzacza, nie są w stanie pracować z głośnymi narzędziami jak wiertarka. Problemem może też być bosy spacer po trawie, obcinanie paznokci, pot na skórze czy choćby masturbacja i seks. Możliwe jest też znacznie silniejsze odczuwanie bólu np. przy borowaniu albo wkłuwaniu igły.
W parze z ZA często idą zaburzenia motoryczne (dyspraksja). Może występować duża niezdarność. Bardzo trudne dla nich są ćwiczenia wymagające równowagi. Szczególnie hardkorowe są ćwiczenia z odwróconą postawą ciała np. stanie na rękach.
Problem stanowi również kontakt wzrokowy. Badania wykazały, że mózgi osób "chorych" interpretują cudze spojrzenia jak zagrożenie. Także te od najbliższych im osób.
Jest mi ciężko
Osoby z ZA mogą odczuwać lęk przed kontaktami międzyludzkimi z tego powodu, że ich nie rozumieją, przez co są bardziej stresujące. Nie wiedzą, co powinni mówić, jak powinni się zachowywać. Może u nich pojawić się postawa wycofująca lub objawy fobii społecznej. Ich frustracja brakiem wyczucia do innych ludzi, przekonanie o niekorzystnej odmienności i problemy w utrzymaniu znajomości mogą być jedną z przyczyn depresji.
Leczenia ZA zwykle rozpoczyna się w wieku dojrzewania za pomocą antydepresantów lub neuroleptyków i może trwać przez całe życie. Dodatkowo przeprowadza się proces socjalizacji z pomocą terapeutów i najbliższego otoczenia (rodzina, przyjaciele).
ZA to nie wyrok!
Niektórym się wydaje, że Zespół Aspergera przesądza o złym życiu. Nic bardziej mylnego. Nietypowe i głębokie zainteresowania mogą stać się podstawą sukcesu zawodowego i kariery naukowej. Osoby z tym zaburzeniem często świetnie odnajdują się w inżynierii i informatyce. Nie bez powodu na zachodzie ZA jest czasem nazywane "geek syndrome".
U osób dorosłych z ZA większość objawów ulega złagodzeniu. Znaczna część wchodzi w związek małżeński i ma dzieci. Znane osoby, które miały lub mają objawy Aspergera to np. Albert Einstein, Wolfgang Amadeusz Mozart, Maria Skłodowska-Curie, Thomas Jefferson, Issac Newton, Leo Messi[3].
Zobacz ZA
Dość dobrze Zespół Aspergera został pokazany w filmie "Mary i Max" z 2008 roku w reżyserii Adama Elliota.
Zobacz też
Przypisy
