Blog:O co chodzi z mandatami w polityce?

O co chodzi z mandatami w polityce?
17 października 2023 | Kenex

Osoby, które nie siedzą w polityce, często zastanawiają się, o co chodzi z tymi mandatami i jak się je przyznaje. W tym wpisie postaram się to wytłumaczyć.

Mandaty

Ludzie często myślą, że partia dostaje tyle miejsc w parlamencie, ile ludzi na nią głosowało. Że jak na kogoś zagłosowało 69% wyborców, to dostanie 69% miejsc. W rzeczywistości polska ordynacja wyborcza jest bardziej skomplikowana.

Zacznijmy może od senatu, bo jest prostszy. W polskim senacie jest 100 miejsc dla polityków. Gdy polityk zasiada w senacie, mówimy, że posiada mandat senatora, czyli społeczeństwo wybrało go do senatu, by w imieniu społeczeństwa podejmował decyzje.

W wyborach do senatu kraj jest podzielony na 100 okręgów. W każdym okręgu trwa walka o jeden mandat, czyli kandydat w okręgu z największą liczbą głosów zasiądzie w senacie. W każdym okręgu partie wystawiają innych kandydatów.

W sejmie sprawa jest bardziej złożona. Do obsadzenia jest 460 miejsc, a politycy walczą, by zdobyć mandat posła. Okręgów do sejmu jest obecnie 41, a w każdym z nich jest określona liczba mandatów do zdobycia. Różnią się pod tym względem między sobą. W jednym okręgu może być ich 7, w innym 20.

O tym, jak głosy w danym okręgu przełożą się na konkretne mandaty, decyduje metoda obliczania opisana w artykule o metodzie D’Hondta na MruczekWiki oraz na Wikipedii (w obu są podane przykłady). Osobiście polecam zapoznać się z metodą, a następnie samemu na kartce czy na kompie zrobić sobie symulację, że ileś zmyślonych partii zgarnęło ileś głosów w okręgu z daną liczbą mandatów i sobie to policzyć. Wtedy łatwiej zrozumieć, jak to działa.

Jeśli nie masz teraz głowy na D’Hondta, możesz spokojnie przejść dalej. Nie stracisz na zrozumieniu dalszego tekstu.

Listy

Patrząc na listę do sejmu w Twoim okręgu możesz się przerazić, ile nazwisk do wyboru jest. Jak głosowanie na konkretną osobę przekłada się na wynik?

W zależności od tego, ile dana partia zdobędzie mandatów w danym okręgu, wejdzie tyle osób z najwyższą liczbą głosów z listy. Jeśli partia owadów zdobędzie 3 mandaty, wejdą 3 owady, które wyborcy partii owadów wskazali najczęściej.

Nie musisz obawiać się głosowania na mało znane osoby z listy, ponieważ Twój głos zawsze liczy się także jako głos na partię. Być może nie wejdzie wybrany przez Ciebie idol, ale na pewno wspomożesz wybranej partii tak czy siak. Owad Xener może i się nie dostanie, ale inne owady będą wdzięczne.

Znaczenie głosu

Ludzie gadający o tym, że ich głos nie ma znaczenia, często porównują się z całym krajem. Ale na poziomie konkretnego okręgu walka o mandat między partiami może rozstrzygnąć się o włos. O tym, czy dany mandat posła albo senatora zdobędzie partia owadów, czy partia ośmiornic, mogą przesądzić nawet dziesiątki głosów.

Zobacz też

MiauBlog:

MruczekWiki: