Język walijski: Różnice pomiędzy wersjami
m
brak opisu edycji
Angelfrost (dyskusja | edycje) (zgodnie z sugestia+permutacje) |
Angelfrost (dyskusja | edycje) mNie podano opisu zmian |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Achtung|Ten artykuł opisuje fonologię i ortografię języka walijskiego oraz jego rolę wśród społeczności. Klucz do transkrypcji wymowy znajduje się na stronie [[:wikipedia:Help:IPA/Welsh|Help:IPA/Welsh]] (Wikipedia).}} | {{Achtung|Ten artykuł opisuje fonologię i ortografię języka walijskiego oraz jego rolę wśród społeczności. Klucz do transkrypcji wymowy znajduje się na stronie [[:wikipedia:Help:IPA/Welsh|Help:IPA/Welsh]] (Wikipedia).}} | ||
[[Plik:CymraegMem.jpeg|thumb|Przykładowy mem w języku walijskim]] | [[Plik:CymraegMem.jpeg|thumb|Przykładowy mem w języku walijskim]] | ||
'''Język walijski''' ({{abbr|wal.|język walijski}} ''Cymraeg'' [kəmˈraːɨɡ] lub ''y Gymraeg''<ref group="!">W wyniku obecności przedimka określonego ''y'' następuje [[Język walijski#Permutacje|permutacja miękka]] (''soft mutation'') i /k/ przechodzi w /ɡ/: ''Cymraeg'' → ''y Gymraeg''.</ref> [ə ɡəmˈraːɨɡ]) jest językiem należącym do grupy brytańskiej języków celtyckich rodziny indoeuropejskiej. | '''Język walijski''' ({{abbr|wal.|język walijski}} ''Cymraeg'' {{IPA-cy|[kəmˈraːɨɡ]|inline}} lub ''y Gymraeg''<ref group="!">W wyniku obecności przedimka określonego ''y'' następuje [[Język walijski#Permutacje|permutacja miękka]] (''soft mutation'') i /k/ przechodzi w /ɡ/: ''Cymraeg'' → ''y Gymraeg''.</ref> {{IPA-cy|[ə ɡəmˈraːɨɡ]|inline}}) jest językiem należącym do grupy brytańskiej języków celtyckich rodziny indoeuropejskiej. | ||
Konwersacje w języku walijskim zyskały popularność w sierpniu 2019 na [[Pociągopolis (Discord)|serwerze Pociągopolis]] i [[Kenex Spam Center]] za sprawą [[Dood]]a i [[Angelfrost]]a. | Konwersacje w języku walijskim zyskały popularność w sierpniu 2019 na [[Pociągopolis (Discord)|serwerze Pociągopolis]] i [[Kenex Spam Center]] za sprawą [[Dood]]a i [[Angelfrost]]a. | ||
| Linia 202: | Linia 202: | ||
Język walijski korzysta z następujących diakrytyków: | Język walijski korzysta z następujących diakrytyków: | ||
* cyrkumfleks (ˆ) przeważnie jest używany do znaczenia długich samogłosek, więc ''â'', ''ê'', ''î'', ''ô'', ''û'', ''ŵ'', ''ŷ'' zawsze reprezentują długie samogłoski; aczkolwiek nie wszystkie długie samogłoski są oznaczone cyrkumfleksem, więc litery ''a'', ''e'', ''i'', ''o'', ''u'', ''w'', ''y'' bez cyrkumfleksa niekoniecznie zawsze reprezentują krótkie samogłoski; | * cyrkumfleks (ˆ) przeważnie jest używany do znaczenia długich samogłosek, więc ''â'', ''ê'', ''î'', ''ô'', ''û'', ''ŵ'', ''ŷ'' zawsze reprezentują długie samogłoski; aczkolwiek nie wszystkie długie samogłoski są oznaczone cyrkumfleksem, więc litery ''a'', ''e'', ''i'', ''o'', ''u'', ''w'', ''y'' bez cyrkumfleksa niekoniecznie zawsze reprezentują krótkie samogłoski; | ||
* grawis (`) jest czasem używany w zapożyczeniach z innych języków w celu wskazania, że dana samogłoska jest krótka, podczas gdy według języka walijskiego można by tam spodziewać się długiej samogłoski, np. ''mwg'' [muːɡ] ('dym'), ''mẁg'' [mʊɡ] ('kubek'); | * grawis (`) jest czasem używany w zapożyczeniach z innych języków w celu wskazania, że dana samogłoska jest krótka, podczas gdy według języka walijskiego można by tam spodziewać się długiej samogłoski, np. ''mwg'' {{IPA-cy|[muːɡ]|inline}} ('dym'), ''mẁg'' {{IPA-cy|[mʊɡ]|inline}} ('kubek'); | ||
* akut (´) jest czasem używany w celu zaznaczenia akcentowanej sylaby w wyrazach wielosylabowych, np. wyrazy ''gwacáu'' ('opróżnić') i ''dicléin'' ('odmówić') mają akcent na ostatnią sylabę, aczkolwiek nie wszystkie wyrazy wielosylabowe znaczą w ten sposób akcent (jak chociażby ''Cymraeg'' 'język walijski', pomimo akcentu na ostatnią sylabę nie posiada diakrytyku);; | * akut (´) jest czasem używany w celu zaznaczenia akcentowanej sylaby w wyrazach wielosylabowych, np. wyrazy ''gwacáu'' ('opróżnić') i ''dicléin'' ('odmówić') mają akcent na ostatnią sylabę, aczkolwiek nie wszystkie wyrazy wielosylabowe znaczą w ten sposób akcent (jak chociażby ''Cymraeg'' 'język walijski', pomimo akcentu na ostatnią sylabę nie posiada diakrytyku);; | ||
* diereza (¨) oznacza, że dane dwie samogłoski należy wymówić osobno z rozziewem, a nie jako dyftong. | * diereza (¨) oznacza, że dane dwie samogłoski należy wymówić osobno z rozziewem, a nie jako dyftong. | ||
| Linia 246: | Linia 246: | ||
== Walijski w kulturze == | == Walijski w kulturze == | ||
Pierwotnie zainteresowanie językiem walijskim wśród społeczności dotyczyło wyłącznie Dooda, który stosunkowo często na dawnej konferencji [[Mafia 69|Mafii 69]] na [[GG]] spamował wyrazem z języka walijskiego ''cwpwrdd'' [ˈkʊpʊrð] 'szafa'. Wyraz ten wydawał się dziwny, gdyż dla większości osób powodował niemałą konsternację związaną z pisownią – jest to spowodowane dość osobliwą cechą walijskiego, gdzie litera ''w'' służy do zapisu samogłosek /ʊ/ i /uː/. | Pierwotnie zainteresowanie językiem walijskim wśród społeczności dotyczyło wyłącznie Dooda, który stosunkowo często na dawnej konferencji [[Mafia 69|Mafii 69]] na [[GG]] spamował wyrazem z języka walijskiego ''cwpwrdd'' {{IPA-cy|[ˈkʊpʊrð]|inline}} 'szafa'. Wyraz ten wydawał się dziwny, gdyż dla większości osób powodował niemałą konsternację związaną z pisownią – jest to spowodowane dość osobliwą cechą walijskiego, gdzie litera ''w'' służy do zapisu samogłosek /ʊ/ i /uː/. | ||
30 grudnia 2014 na swoim kanale [[YouTube]] Dood opublikował film o tytule ''Minecraft do pobrania ZA DARMO!'', który zawierał wspomniane wcześniej słowo ''cwpwrdd''<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=LyBMjmDIsOU Minecraft do pobrania ZA DARMO!, <small>doodox6, YouTube, 30.12.2014</small>]</ref>. | 30 grudnia 2014 na swoim kanale [[YouTube]] Dood opublikował film o tytule ''Minecraft do pobrania ZA DARMO!'', który zawierał wspomniane wcześniej słowo ''cwpwrdd''<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=LyBMjmDIsOU Minecraft do pobrania ZA DARMO!, <small>doodox6, YouTube, 30.12.2014</small>]</ref>. | ||
| Linia 265: | Linia 265: | ||
Poszczególne transkrypcje zostały zapisane zgodnie z wymową północnej Walii. Dla dialektów południowych należy zamienić [ɨ] na [ɪ] oraz [ɨː] na [iː]. | Poszczególne transkrypcje zostały zapisane zgodnie z wymową północnej Walii. Dla dialektów południowych należy zamienić [ɨ] na [ɪ] oraz [ɨː] na [iː]. | ||
* ''cwpwrdd dillad'' [kʊpʊrð ˈdɪɬad] 'szafa na ubrania'. Wyraz ''cwpwrdd'' oznaczający szafę czyta się [ˈkʊpʊrð], podobnie do angielskiego ''cupboard''. Jest to jeden z pierwszych spopularyzowanych zwrotów w języku walijskim. | * ''cwpwrdd dillad'' {{IPA-cy|[kʊpʊrð ˈdɪɬad]|inline}} 'szafa na ubrania'. Wyraz ''cwpwrdd'' oznaczający szafę czyta się {{IPA-cy|[ˈkʊpʊrð]|inline}}, podobnie do angielskiego ''cupboard''. Jest to jeden z pierwszych spopularyzowanych zwrotów w języku walijskim. | ||
* ''sebonllyd'' [sɛbɔnˈɬɨd] 'mydłowy'. Neologizm utworzony przez Angelfrosta z ''sebon'' ('mydło') + ''-llyd'' (przyrostek wskazujący na obfitość czegoś). Powtórzony dwa razy wyraz powstał na potrzeby przetłumaczenia oryginalnie słowackiego mema na język walijski, który to wysłał Angelfrost na KSC. Z założenia ma to być wyraz dźwiękonaśladowczy powstały z przetłumaczenia słowackiego zwrotu ''mydli mydli''; w memie mucha pocierała swoje "ręce" i stąd powstało to określenie<ref>[https://www.kscforum.ga/viewtopic.php?p=52482#52482 Hahahahaha jo-ho-ho! – Kenex Spam Center, <small>Angelfrost, kscforum.ga, 03.08.2019</small>] <small>[http://web.archive.org/web/*/https://www.kscforum.ga/viewtopic.php?t=971 <nowiki>[WebArchive]</nowiki>]</small></ref>. | * ''sebonllyd'' {{IPA-cy|[sɛbɔnˈɬɨd]|inline}} 'mydłowy'. Neologizm utworzony przez Angelfrosta z ''sebon'' ('mydło') + ''-llyd'' (przyrostek wskazujący na obfitość czegoś). Powtórzony dwa razy wyraz powstał na potrzeby przetłumaczenia oryginalnie słowackiego mema na język walijski, który to wysłał Angelfrost na KSC. Z założenia ma to być wyraz dźwiękonaśladowczy powstały z przetłumaczenia słowackiego zwrotu ''mydli mydli''; w memie mucha pocierała swoje "ręce" i stąd powstało to określenie<ref>[https://www.kscforum.ga/viewtopic.php?p=52482#52482 Hahahahaha jo-ho-ho! – Kenex Spam Center, <small>Angelfrost, kscforum.ga, 03.08.2019</small>] <small>[http://web.archive.org/web/*/https://www.kscforum.ga/viewtopic.php?t=971 <nowiki>[WebArchive]</nowiki>]</small></ref>. | ||
* ''gwich'' [ɡwiːχ] 'pisk, trzask'. | * ''gwich'' {{IPA-cy|[ɡwiːχ]|inline}} 'pisk, trzask'. | ||
* "''Duw, mae mor ddwfn''" [ˈdɨu, ma(ːɨ) mɔr ˈðʊvn], "Boże, jakie to głębokie". | * "''Duw, mae mor ddwfn''" {{IPA-cy|[ˈdɨu, ma(ːɨ) mɔr ˈðʊvn]|inline}}, "Boże, jakie to głębokie". | ||
* ''dŵr gŵr'' [duːr ɡuːr] 'woda męża'. Zdanie zapoczątkowane przez Doodoxinga. | * ''dŵr gŵr'' {{IPA-cy|[duːr ɡuːr]|inline}} 'woda męża'. Zdanie zapoczątkowane przez Doodoxinga. | ||
* ''felly'' [ˈvɛɬɨ] 'więc, zatem'. Doodoxing wpisał w Google Tłumacz "takie sobie" i przetłumaczyło to w taki sposób. | * ''felly'' {{IPA-cy|[ˈvɛɬɨ]|inline}} 'więc, zatem'. Doodoxing wpisał w Google Tłumacz "takie sobie" i przetłumaczyło to w taki sposób. | ||
* "''Mae Doodoxing yn cŵl''" [ma(ːɨ) — ən ˈkuːl], "Doodoxing jest fajny". Zdanie było pseudonimem Doodoxinga na serwerze Discord, którego administratorami są [[User:Ezel|Ezel]], Patchimator i [[User:Utsuho|Utsuho]] na początku sierpnia 2019. Słowo ''cŵl'' [ˈkuːl] brzmi niemal identycznie jak angielskie ''cool''. | * "''Mae Doodoxing yn cŵl''" {{IPA-cy|[ma(ːɨ) — ən ˈkuːl]|inline}}, "Doodoxing jest fajny". Zdanie było pseudonimem Doodoxinga na serwerze Discord, którego administratorami są [[User:Ezel|Ezel]], Patchimator i [[User:Utsuho|Utsuho]] na początku sierpnia 2019. Słowo ''cŵl'' {{IPA-cy|[ˈkuːl]|inline}} brzmi niemal identycznie jak angielskie ''cool''. | ||
* "''Rholio blewog, cig eidion llawn sudd, caws Cheddar blasus! picls craslyd, winwns! mwstard a sos coch!!!''", "Puszysta bułka, soczysta wołowina, wyśmienity ser Cheddar! Chrupiące pickle, cebulka! Musztarda i keczup!!!". Autorstwa Angelfrosta. | * "''Rholio blewog, cig eidion llawn sudd, caws Cheddar blasus! picls craslyd, winwns! mwstard a sos coch!!!''", "Puszysta bułka, soczysta wołowina, wyśmienity ser Cheddar! Chrupiące pickle, cebulka! Musztarda i keczup!!!". Autorstwa Angelfrosta. | ||
* "''Roedd y cawl yn flasus, aeth yn wych, roedd yr ieir ynddo hefyd ac yn canu'n llawen. Mae'r cigydd yn dawnsio, mae'r bol llawn yn mwynhau bod yn llawn, a byddaf yn bwyta iogwrt!''", "Rosół był smaczny, udał się znakomicie, kury też w nim były i śpiewały radośnie! Rzeźnik sobie tańczy, brzuch najedzony cieszy się z najedzenia, a ja sobie zjem jogurt!". Autorstwa Doodoxinga. | * "''Roedd y cawl yn flasus, aeth yn wych, roedd yr ieir ynddo hefyd ac yn canu'n llawen. Mae'r cigydd yn dawnsio, mae'r bol llawn yn mwynhau bod yn llawn, a byddaf yn bwyta iogwrt!''", "Rosół był smaczny, udał się znakomicie, kury też w nim były i śpiewały radośnie! Rzeźnik sobie tańczy, brzuch najedzony cieszy się z najedzenia, a ja sobie zjem jogurt!". Autorstwa Doodoxinga. | ||
* ''madarch'' [ˈmadarχ] 'grzyb'. Słowo stało się popularne, gdy Angelfrost zmienił język [[Minecraft]]a na walijski. W oryginale brzmiało ''Madarchen Brown'' 'brązowy grzyb'. | * ''madarch'' {{IPA-cy|[ˈmadarχ]|inline}} 'grzyb'. Słowo stało się popularne, gdy Angelfrost zmienił język [[Minecraft]]a na walijski. W oryginale brzmiało ''Madarchen Brown'' 'brązowy grzyb'. | ||
* ''llawlyfr'' [ˈɬauˌlɨv(ɨ)r] 'podręcznik, instrukcja'. Wśród społeczności MruczekWiki słowo to stało się określeniem na [[Szablon:Llawlyfr|specyficzny typ instrukcji]] w formie komiksu, zaprojektowany zgodnie z zaleceniami [[User Experience]]. | * ''llawlyfr'' {{IPA-cy|[ˈɬauˌlɨv(ɨ)r]|inline}} 'podręcznik, instrukcja'. Wśród społeczności MruczekWiki słowo to stało się określeniem na [[Szablon:Llawlyfr|specyficzny typ instrukcji]] w formie komiksu, zaprojektowany zgodnie z zaleceniami [[User Experience]]. | ||
== Walijski a sky'owski == | == Walijski a sky'owski == | ||