Prywatność cyfrowa - poradnik

Masz dość tego, że kapitaliści inwigilacji nieustannie próbują Cię podglądać? W poniższym artykule społeczność Mruczek Wiki gromadzi porady, jak zwiększyć swoją prywatność cyfrową.

Jako uzupełnienie naszych rad polecamy sprawdzić Ciemna strona, Privacy Guides oraz inne materiały proponowane w navboxie na dole artykułu.

Pomóż nam rozbudować ten artykuł!
Do zrobienia: Więcej uprawnień Android, ustawienia Windows, firewall, usuwanie nieużywanych aplikacji, wybór wyszukiwarki, usunięcie konta w mediach społecznościowych, alias e-mail, HTTPS, embedy FB oraz Twittera

Zwróć uwagę, że poniższy zbiór nie jest dziełem badaczy bezpieczeństwa, tylko jest swobodnym dziełem społeczności. Jeśli zachowanie prywatności to dla Ciebie sprawa życia lub śmierci, lepiej skonsultuj swoje decyzje z kimś lub czymś kompetentnym.

Przeglądarka

Prywatność przeglądarki

Współczesne strony mogą być wypchane po brzegi elementami śledzącymi działającymi na najróżniejsze sposoby. Twoja przeglądarka często będzie głównym narzędziem próbującym je powstrzymać. Dlatego wybór przeglądarki jest istotny

Rozwiązanie: Wybór przeglądarki stawiającej na prywatność

Społeczność MruczekWiki szczególnie rekomenduje Brave lub Firefox. Obie mają zarówno wersję PC i mobilną. Obie pozwalają blokować elementy śledzące i reklamy także na telefonie.

Możesz też sprawdzić rekomendacje Privacy Guides w wyborze przeglądarki PC oraz przeglądarki mobilnej.

Rozwiązanie: Wyłączenie telemetrii

Warto wyłączyć w przeglądarce wszelkie rzeczy wysyłające informacje w celach "ulepszania produktu lub usługi". Nawet jeśli opisy zapewniają anonimowość.

Brave:

Brave jest o tyle uprzejmy, że pyta przy pierwszym uruchomieniu o zgodę. Jednakże warto się upewnić, że na pewno nic nie jest włączone.

Wejdź w Ustawienia → Prywatność i bezpieczeństwo
Znajdź sekcję Gromadzenie danych
Wyłącz wszystkie opcje zbierające dane

Firefox:

Firefox w wersji 128 wprowadził system reklam "zapewniający prywatność", którego prywatność nie jest taka oczywista (Więcej). W dodatku został cichaczem ludziom włączony bez pytania. Oprócz tego warto wyłączyć także resztę telemetrii.

Wejdź w Ustawienia → Prywatność i bezpieczeństwo
Znajdź sekcję Dane zbierane przez program Firefox
Wyłącz wszystkie opcje zbierające dane
Następnie znajdź sekcję Preferencje dotyczące reklam na witrynach
Wyłącz zezwolenie

Reklamy i elementy śledzące na stronach

Reklamy na stronach nie tylko irytują, ale także szpiegują. Reklamodawca często jest w stanie sprawdzić, komu reklama się wyświetliła, kto w nią kliknął itp. Niektóre reklamy mogą wyciągać bardzo wiele informacji o Twoim urządzeniu, przeglądarce, zachowaniu. Same strony też nie pozostają dłuższe. Mogą dodawać do kodu elementy próbujące Cię zidentyfikować, nawet jak nie jesteś zalogowany i nie posiadasz konta.

Rozwiązanie: Blokowanie reklam

Niektóre przeglądarki posiadają wbudowane blokowanie reklam. W innych będzie konieczna instalacja wtyczki.

Przeglądarka:
Jeśli Twoja przeglądarka oferuje blokowanie reklam, sprawdź, jakie ustawienia posiada. Często można przełączyć z opcji lekkiej na agresywną. Zalecamy to zrobić. Przy agresywnym ustawieniu część stron może gorzej działać, ale to najwyżej dla nich zrobisz wyjątek i na nich przestawisz blokowanie na łagodne. Reklamy przepuszczone przez łagodne ustawienie mogą Cię szpiegować. Dlatego dobrze blokować wszystko.

Wtyczka:
Jeśli Twoja przeglądarka nie posiada wbudowanego blokowania reklam, warto zainstalować uBlock Origin. Jest to wtyczka rozwijana przez społeczność, która blokuje wszystko, co tylko może. Inne wtyczki często przepuszczają reklamy, których autorzy zapłacili twórcom wtyczki. Przepuszczone w ten sposób reklamy mogą Cię szpiegować. Dlatego dobrze blokować wszystko.

UWAGA!
Blokery reklam często oferują także niestandardowe filtry. Jeśli jednak pokusisz się na nietypowe ustawienia, będziesz się bardzo wyróżniać w tłumie. Strona może Ciebie rozpoznawać po tym, że blokujesz wyświetlanie elementów w charakterystycznej konfiguracji. W celu zwiększonej anonimowości rekomenduje się pozostawić domyślne filtry.

Rozwiązanie: Blokowanie fingerprintingu

Przeglądarki nastawione na prywatność często oferują blokowanie fingerprintingu. Warto mieć tę opcję włączoną.

Fingerprinting obejmuje techniki, które próbują rozpoznać użytkownika na podstawie unikalnych cech jego zachowania, oprogramowania i sprzętu (tzw. odcisków palca). Przykładowo skrypty śledzące mogą Ciebie rozpoznawać na podstawie połączenia informacji o używanej przeglądarce, rozmiarze okna przeglądarki, wersji systemu operacyjnego, używanej karcie graficznej itp. Przy analizie odpowiednio wielu cech możliwe jest utworzenie zbioru charakterystycznego tylko dla Ciebie i przypisanie Tobie identyfikatora. Dzięki temu reklamodawca może śledzić Twoją aktywność online, bo rozpozna Cię na wielu stronach.

Brave:

Aby blokować fingerprinting:

Wejdź w Ustawienia → Tarcze
Zaznacz Zablokuj zdejmowanie odcisków palca
Teraz wejdź w Ustawienia → Prywatność i bezpieczeństwo
Zaznacz Zablokuj zdejmowanie odcisków palców na podstawie moich preferencji językowych

Rozwiązanie: Blokowanie JavaScript

Procedura może się znacząco różnić od przeglądarki. Domyślnie warto mieć JavaScript wyłączone i włączać je dopiero, gdy jest niezbędne.

Wiele elementów śledzących wymaga JavaScript do działania, więc zablokowanie go pokrzyżuje im plany.

Brave:

Aby mieć domyślnie wyłączony JavaScript:

Wejdź w Ustawienia → Tarcze
Zaznacz Blokuj skrypty

Aby włączyć JavaScript na danej stronie:

Wejdź na stronę internetową
Kliknij ikonę tarczy (lew w pasku adresu)
Wyłącz Blokuj skrypty

Ciasteczka

Ciasteczka (cookies) to pliki zapisywane przez stronę w Twojej przeglądarce. Gdy ponownie wejdziesz na tę samą stronę, ów strona może odczytać zapisane ciasteczka i upewnić się, że to ta sama osoba. Może użyć tego chociażby, żeby Ciebie zalogować. Wiele serwisów zapisuje w ciasteczkach także Twoje preferencje np. dark mode. Niestety te wszystkie informacje to łakomy kąsek dla kapitalisów inwigilacji. Jeśli zależy Tobie na prywatności, musisz ograniczyć gromadzenie ciasteczek.

Rozwiązanie: Usunięcie nieużywanych ciasteczek

Znajdź w swojej przeglądarce ustawienie, gdzie znajdują się zapisane ciasteczka i usuń te, które uznasz za zbędne. Będą to chociażby strony, na które już raczej nigdy nie wejdziesz, albo wchodzisz bardzo rzadko.

Rozwiązanie: Wyłączenie ciasteczek stron trzecich

Prawdopodobnie Twoja przeglądarka ma tę opcję domyślnie wyłączoną. Ale dobrze na wszelki wypadek się upewnić.

Rozwiązanie: Włączenie automatycznego kasowania ciasteczek

Większość ciasteczek zapisywanych w przeglądarce zapewne się Tobie nie przyda. Dlatego dobrym pomysłem może być ustawienie, by domyślnie przeglądarka kasowała ciasteczka po zamknięciu. Strony, dla których chcesz zachowywać ciasteczka, możesz dodać do wyjątków.

Brave:

W przeglądarce Brave jest o tyle wygodnie, że zapisywanie bądź kasowanie ciasteczek dla każdej strony jest pod ręką w tarczach (ikona lwa w pasku adresu).

Aby włączyć automatyczne kasowanie ciasteczek:

Wejdź w Ustawienia → Tarcze
Zaznacz Zapomnij mnie po wyjściu ze strony

Aby zachować ciasteczka wybranej witryny:

Wejdź na stronę internetową
Kliknij ikonę tarczy (lew w pasku adresu)
Wyłącz Zapomnij mnie po wyjściu ze strony

Firefox:

Aby włączyć automatyczne kasowanie ciasteczek:

Wejdź w Ustawienia → Prywatność i bezpieczeństwo, a następnie zjedź do sekcji Ciasteczka i dane witryn
Zaznacz Usuwanie ciasteczek i danych witryn podczas zamykania przeglądarki Firefox

Aby zachować ciasteczka wybranej witryny:

Wejdź w Ustawienia → Prywatność i bezpieczeństwo, a następnie zjedź do sekcji Ciasteczka i dane witryn
Kliknij przycisk Wyjątki
Wpisz adres strony, której ciasteczka mają być zachowywane i kliknij przycisk Zezwalaj

Android

Identyfikator reklamowy AAID

AAID to przypisany do Ciebie identyfikator reklamowy. Dzięki niemu reklamodawcy mogą powiązać ze sobą Twoje działania w różnych aplikacjach. Przykładowo jeśli ID 696662137 przestał regularnie otwierać aplikacje rozrywkowe, za to częściej otwiera aplikacje do dobrostanu psychicznego, być może ma depresję i warto go zaspamować reklamami leków uspokajających oraz portali randkowych.

Rozwiązanie: Usunięcie identyfikatora reklamowego

Chociaż to może brzmieć groźnie, w rzeczywistości jest bardzo proste, a jedyną konsekwencją są gorzej dopasowane reklamy (straszne!).

Wejdź w Ustawienia → Bezpieczeństwo i prywatność
Znajdź opcję Reklamy. Może być zakopana pod przyciskami typu Więcej ustawień prywatności.
Usuń identyfikator reklamowy

Jeżeli z jakiegoś powodu będziesz potrzebować kiedyś identyfikatora reklam, możesz zawsze wygenerować nowy.

Lokalizacja na Androidzie

Szury fantazjują o mikroczipach w szczepionkach śledzących użytkowników, ale prawda jest taka, że już teraz jesteśmy nieustannie śledzeni przez smartfon w kieszeni.

Na podstawie śledzenia lokalizacji można odtworzyć rutynę użytkownika, jego relacje z innymi oraz osobowość. Inne dane o lokalizacji wygeneruje introwertyk niż ekstrawertyk. Inne dane o lokalizacji wygeneruje dziecko niż dorosły. I tak dalej. Trudno wierzyć w zapewnienia o anonimowości, jeśli można sprawdzić, gdzie był użytkownik_692137 w ciągu ostatnich lat, każdego dnia, o każdej godzinie.

UWAGA! Nawet jeśli wyłączysz w telefonie lokalizację, istnieje wiele innych sposoób na sprawdzenie, gdzie jesteś. Zapoznaj się ze wszystkimi rozwiązaniami poniżej.

Rozwiązanie: Wyłączenie lokalizacji

Aby wyłączyć lokalizację:

Na ekranie głównym rozwiń górny pasek
Prawdopodobnie fabrycznie opcja lokalizacji nie będzie na wierzchu (ciekawe, dlaczego?)
Przytknij palec w górny panel z przyciskami wi-fi itp., ale bez naciskania żadnego przycisku i przeciągnij palcem w dół
W rozszerzonym widoku wyłącz lokalizację

Aby mieć lokalizację pod ręką:

Na ekranie głównym rozwiń górny pasek
Przytknij palec w górny panel z przyciskami wi-fi itp., ale bez naciskania żadnego przycisku i przeciągnij palcem w dół
W rozszerzonym oknie znajdź przycisk odpowiadający za edycję np. ikonkę ołówka
Edytuj górny panel tak, by przycisk lokalizacji był pod ręką

Rozwiązanie: Wyłączenie WI-FI

Kapitaliści inwigilacji mogą poznać Twoją pozycję na podstawie tego, jakie sieci WI-FI są w pobliżu. Możesz utrudnić im śledzenie wyłączając WI-FI.

Rozwiązanie: Wyłączenie skanowania WI-FI

Skanowanie WI-FI to opcja działająca niezależnie od ustawień lokalizacji i WI-FI. Pozwala Ciebie zlokalizować także wtedy, gdy wyłączysz WI-FI oraz lokalizację. W dodatku dane, jakie zbiera Twój telefon, służą Google'owi do ulepszania dokładności tej opcji.

Aby wyłączyć skanowanie WI-FI:

Wejdź w Ustawienia → Lokalizacja
Znajdź Usługi lokalizacji
Wyłącz Skanowanie WI-FI

UWAGA! Aplikacje mogą tę opcję włączyć, jeśli uznają, że jej potrzebują. Możesz im jednak pokrzyżować plany, zabraniając im tej operacji.

Wejdź w Ustawienia → Aplikacje
Znajdź Dostęp specjalny
Wybierz Sterowanie WI-FI
Odbierz uprawnienia aplikacjom

Rozwiązanie: Wyłączenie osi czasu Google

Google gromadzi historię Twoich lokalizacji w osi czasu. Na szczęście można ją wyłączyć.

Na PC:

Wejdź w Google do swojego zarządzania aktywnością (powinno być pod linkiem: myactivity.google.com/activitycontrols)
Wyłącz całkowicie oś czasu

Na Androidzie:

Wejdź w Ustawienia → Lokalizacja → Usługi lokalizacji
Wybierz Oś czasu
Wyłącz całkowicie oś czasu

Elementy śledzące w aplikacjach

Aplikacja może wykorzystywać znane elementy śledzące, głównie do personalizacji reklam. Taki element może co jakiś czas pingować np. Google albo Facebooka, wysyłając do nich tonę informacji o Tobie i Twoim urządzeniu.

W przypadku Androida możesz sprawdzić aplikację pod kątem znanych elementów śledzących za pomocą Exodus.

Rozwiązanie: Wybór aplikacji szanujących prywatność

Do wielu czynności można znaleźć alternatywną aplikację, która szanuje prywatność. Do odpowiednich poszukiwań mogą się przydać zasoby z navboxa na dole artykułu. Warto obczaić chociażby AlternativeTo i Privacy Guides.

Rozwiązanie: Blokowanie elementów śledzących za pomocą apki

Niektóre aplikacje wykorzystują funkcję VPN w Androidzie, by kontrolować, wysyłanie czego i odbieranie czego jest blokowane, zwiększając tym samym prywatność. Nie jest to VPN, ale Android tak to odbiera.

Darmową opcją jest chociażby mobilna przeglądarka DuckDuckGo, która działając w tle oferuje blokowanie znanych elementów śledzących.

Zobacz też

MiauBlog:

Kapitalizm inwigilacji to szaleństwo, które musimy zatrzymać

Navbox: