Często pomijane zagadnienia z gramatyki włoskiej

Z MruczekWiki

Artykuł opisuje zagadnienia z gramatyki języka włoskiego, które często są pomijane w polskojęzycznych omówieniach gramatyki włoskiej.

Łączenie rodzajnika z przyimkiem con

Książki do gramatyki zwykle opisują połączenia rodzajnika i przyimka tylko dla przyimków a, da, di, in, su. Tymczasem można spotkać również połączenia rodzajnika z przyimkiem con.

con + il = col
con + i = coi

Są to formy dość często spotykane, np. w hymnie włoskim:

Il sangue d'Italia,
Il sangue Polacco,
Bevé, col cosacco,
Ma il cor le bruciò.

Inne złożenia z con są już archaiczne[1]. Archaiczne, acz możliwe, są też złożenia z per[2].

Ad esempio

Podręczniki raczej podają formę per esempio, ale można spotkać bardzo często formę ad esempio.

Avere + participio passato

Można spotkać się z opinią, że gdy w czasie złożonym czasownikiem pomocniczym jest avere, to należy zostawić participio passato w formie liczby pojedynczej rodzaju męskiego. Jest to co najwyżej część prawdy.

Gdy mamy dopełnienie bliższe w postaci zaimka trzeciej osoby (lo, la, li, le), lub też w postaci partykuły ne to trzeba uzgodnić rodzaj i liczbę participio passato z tym dopełnieniem

mi ha rotto la testa -> me l’ha (LA ha) rotta [3]

Gdy mamy dopełnienie bliższe w postaci rzeczownika lub innego zaimka (mi, ti, ci, vi), to można (acz nie trzeba) uzgodnić rodzaj i liczbę participio passato z tym rzeczownikiem.

libri che ho letto = libri che ho letti [4]

Takie uzgodnienie występuje np. w hymnie

Già l'Aquila d'Austria
Le penne ha perdute.

Ho dovuto essere

Czasownikiem posiłkowym essere jest właśnie essere (sono stato). Jednak, gdy w czasach złożonych używamy razem czasownika modalnego i essere, to czasownikiem posiłkowym będzie avere[5]:

Ho dovuto essere
Avrei dovuto essere
Hanno potuto essere
Aveva voluto essere

Fałszywi przyjaciele włoski-łacina

Słowo włoskie Znaczenie polskie Słowo łacińskie Znaczenie polskie
Parere Wydawać się Parere Być posłusznym
Bello Piękny Bellum Wojna

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ https://www.treccani.it/enciclopedia/con_(La-grammatica-italiana/
  2. ↑ https://www.treccani.it/vocabolario/preposizione/
  3. ↑ https://www.mauriziopistone.it/testi/discussioni/gramm05_concordanza.html
  4. ↑ https://accademiadellacrusca.it/it/consulenza/problemi-di-accordo/127
  5. ↑ https://www.treccani.it/magazine/lingua_italiana/domande_e_risposte/grammatica/grammatica_221.html
Źródło: „https://mruczek.wiki/index.php?title=Często_pomijane_zagadnienia_z_gramatyki_włoskiej&oldid=24210”