Przypadek (gramatyka): Różnice pomiędzy wersjami

'''Przypadek''' - kategoria gramatyczna, przez którą odmieniają się imiona (rzeczowniki, przymiotniki, liczebniki, zaimki, imiesłowy).

W języku praindoeuropejskim istniało 8 przypadków<ref>Jan Wikarjak, ''Gramatyka opisowa języka łacińskiego''</ref> Większość języków indoeuropejskich ma ich mniej, gdyż niektóre przypadki przejęły funkcje innych. Zjawisko to nazywane jest synkretyzmem przypadków.

| -

Gramatycy indyjscy jednak nie traktowali wołacza jako przypadka i wymieniali 7 przypadków w następującej kolejoności: nominativus, accusativus, instrumentalis, dativus, ablativus, genetivus, locativus. Przypadki w sanskrycie nazywane są kolejnymi liczebnikami porządkowymi.<ref>Andrzej Gawroński, ''Podręcznik sanskrytu''</ref>  

Język polski ma 7 przypadków. Nastąpił zanik ablatywu, którego funkcję przejął dopełniacz (genetivus separativus - dopełniacz rozdzielenia).

Na przykład w zdaniu ,,Wilk przyszedł z lasu" słowo ,,lasu" jest użyte w dopełniaczu, który oznacza oddzielenie (wilk wychodząc ,,oddzielił się" od lasu). W np. łacinie byłby tu użyty ablatyw (,,Lupus ex silva venit"; silva - ablatyw).

Ciekawą cechą języka polskiego jest użycie narzędnika w funkcji orzecznika. Podczas gdy w większości języków indoeuropejskich takie czasowniki jak ,,być", ,,stać się" łączą się z mianownikiem, w języku polskim te czasowniki łączą się z narzędnikiem.

| o me! <ref>Na przykład w wierszu https://www.poetryfoundation.org/poems/51568/o-me-o-life</ref>

| Celownik, (biernik ?<ref>Niemiecka Wikipedia podaje, że pewne funkcje ablatywu przejął biernik ( https://de.wikipedia.org/wiki/Ablativ ), co budzi pewne moje wątpliwości. Wydaje mi się, że zdecydowaną większość funkcji ablatywu (jeśli nie wszystkie) przejął celownik. Mogło być tak, że autorzy niemieckiej Wikipedii bazowali głównie na swojej znajomości łaciny, w której ablatyw przejął funkcję miejscownika. Zauważywszy, że niekiedy tam, gdzie w łacinie stoi ablatyw (w funkcji miejscownika), w niemieckim stoi biernik, mogli uznać, że biernik przejął funkcje ablatywu, jednak w rzeczywistości nie są to pierwotne funkcje ablatywu (a funkcje narzędnika - który to w łacinie jest zastąpiony, poza wyjątkami, przez ablatyw). Niemiecka Wikipedia jako jedyne zastosowanie biernika w funkcji ablatywu podaje określanie miejsca za pomocą takich przyimków jak ,,in", ,,an", ,,auf", co jest raczej funkcją miejscownika. Niestety nie mam dostępu do lepszych źródeł na ten temat. </ref>)

| Celownik, (dopełniacz<ref>W pewnych skostniałych formach jak np. hierorts </ref>)

Warto zauważyć, że niemiecka nazwa dopełniacza - Genitiv - różni się od łacińskiej nazwy (genetivus) nie tylko końcówką i wielką literą. Tam, gdzie nazwa łacińska ma ,,e", nazwa niemiecka ma ,,i".