Użytkownik:Gal/Luźne spostrzeżenia dot. ewangelii według Mateusza
Z przyczyn technicznych pisze bez akcentów i przydechów; iota subscriptum będzie oznaczana indeksem dolnym
1
Μετοικεσια Βαβυλωνος to dosłownie przesiedlenie Babilonu (="niewola babilońska")
Czasownik μνηστευομαι znaczy brać ślub. Do mężczyzn używamy go w stronie medialnej, do kobiet - w stronie zwrotnej. Niektórzy zwolennicy teorii Whorfa może orzekną, że użytkownik greckiego widział pana młodego jako w jakiś sposób czynnego, zaś pannę młodą jako jakby bierną.
2
Μαγοι απο ανατολων dosł. magowie ze wschodów (liczba mnoga od rzeczownika wschód)
Βασιλευς των Ιουδαιων to król Żydów, nie król żydowski (niby żadna różnica, a jednak ludzie potrafią się oburzać że Napoleon to cesarz Francuzów a nie Francji itd.)
Gwiazda wschodząca to jest εν τηι ανατοληι dosł. we wschodzie
Uczony w piśmie to γραμματευς czyli po prostu gramatyk (a γραμμα to litera)
Αντι [anti] to raczej nie przeciwko, a 'w miejsce' np. że Herod Archelaos panował w Judei w miejsce Heroda Wielkiego.
3
Wydanie Nestle-Aland 28 pisze Σαδδουκαιος [saddukaios] i Φαρισαιος [farisaios] z wielkiej litery (podział na małe i wielkie litery jest późniejszy niż Biblia i w czasach ewangelisty Mateusza go nie było).
Jan Chrzciciel nazywa ich γεννηματα εχιδνων - γεννημα oznacza owoc, plon i nie wiem jak BT zrobiła z tego plemię żmjowe.
Αποθηκη [apotheke] oznacza spichlerz.
Ασβεστος [asbestos] znaczy nie do ugaszenia.
Περιστερα - gołąb - jest rodzaju żeńskiego, ale to nie jest jakieś szczególne podkreślenie płci żeńskiej (jak polskie gołębica), a ogólne słowo używane gdy się nie myśli o płci (jak po polsku mówimy gołąb to to nie musi być samiec; jak mówimy jaskółka to to nie musi być samica itd.). Może warto dodać tu jeszcze, że το Αγιον Πνευμα - Duch Święty - jest po grecku w rodzaju nijakim.
4
Szatan zabiera Jezusa na πτερυγιον świątyni - to zdrobnienie od πτερυξ (skrzydło). "Skrzydełko" świątyni to może była wieżyczka, a może narożnik.
Szymon Piotr i Andrzej rzucają αμφιβληστρον co słownik tłumaczy jako sieć o okrągłych oczach. Potem czytamy, że zostawili oni δικτυα - δικτυον słownik tłumaczy jako po prostu sieć. Zatem chyba αμφιβληστρον to był szczególny rodzaj δικτυον.
Bardzo ciekawi językowo są ludzie leczeni przez Jezusa. Są κακως εχοντες - dosłownie źle mający [prawie tak samo jak polskie źle się mający, tylko grecki imiesłów jest formą strony aktywnej, a nie medialnej (która to medialna czasem pełni funkcję zwrotnej)].
Są także βασανοις συνεχομενος - uciskani przez βασανοι - βασανος to pierwotnie był kamień probierczy, ale uzyskał niedosłowne znaczenie męka, cierpienie.
Leczeni są i opętani, δαιμονιζομενοι - jest to forma imiesłowu strony medialnej lub biernej (taki sam imiesłów dla dwóch stron). Myślałem, że w słowniku znajdę formę strony czynnej δαιμονιζω - opętywać; znalazłem jednak δαιμονιζομαι formę bierną być opętanym.
Są i chorzy na epilepsję, σεληνιαζομενοι - to słowo pochodzi od σεληνη czyli Księżyc. Jest to ciekawe, Georges Roux w "Mezopotamii" podaje że medycyna mezopotamska zwała epilepsję "ręką Sina" - Sin to bóg Księżyca.
5
Błogosławieni, którzy łakną i pragną sprawiedliwości, albowiem oni będą nasyceni. - wydawało by się, że pragnienie sprawiedliwości będzie oznaczone jakiś czasownikiem typu θελω czy βουλμαι (chcieć), a tu są πειναω i διψαω czyli faktycznie dosłownie chcieć jeść i chcieć pić, podobnie o nasycaniu mówi czasownik χορταζω dosłownie nakarmić
Sól tracąca smak - użyto czasownika μωραινω co znaczy dosłownie głupieć
A kto by rzekł swemu bratu: Raka, podlega Wysokiej Radzie. - ta wysoka rada to συνεδριον czyli po prostu Sanhedryn.
Zaprawdę, powiadam ci: nie wyjdziesz stamtąd, aż zwrócisz ostatni grosz. - oczywiście to nie grosz, a κοδραντης z łac. quadrans czyli moneta ćwierćasowa.