17 344
edycje
Spektrum autyzmu: Różnice pomiędzy wersjami
brak opisu edycji
mNie podano opisu zmian |
Nie podano opisu zmian |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Do rozbudowy| | {{Do rozbudowy|Więcej o komunikacji; teoria podwójnej empatii; autistic burnout; nazwa "neuroróżnorodność" i walka z etykietą "zaburzenia"}} | ||
[[Plik:Autism spectrum infinity awareness symbol.svg|200px|mały|alt=Obrazek przedstawia kolorowy symbol nieskończoności.|Symbol nieskończoności podkreślający zróżnicowanie spektrum autyzmu]] | [[Plik:Autism spectrum infinity awareness symbol.svg|200px|mały|alt=Obrazek przedstawia kolorowy symbol nieskończoności.|Symbol nieskończoności podkreślający zróżnicowanie spektrum autyzmu]] | ||
'''Spektrum autyzmu''' lub po prostu '''autyzm''' - wzorzec rozwoju<ref group="!">W 2024 roku autyzm nadal jest klasyfikowany jako zaburzenie rozwoju, aczkolwiek istnieje duży ruch społeczny, który próbuje to zmienić</ref> charakteryzujący się<ref name="Wikipedia ANG">[[wikipedia:Autism|Autism]] - bardzo dobry artykuł na angielskiej Wikipedii</ref>: | '''Spektrum autyzmu''' lub po prostu '''autyzm''' - wzorzec rozwoju<ref group="!">W 2024 roku autyzm nadal jest klasyfikowany jako zaburzenie rozwoju, aczkolwiek istnieje duży ruch społeczny, który próbuje to zmienić</ref> charakteryzujący się<ref name="Wikipedia ANG">[[wikipedia:Autism|Autism]] - bardzo dobry artykuł na angielskiej Wikipedii</ref>: | ||
| Linia 55: | Linia 55: | ||
* '''Arogancja''' - dziecko uważa, że jego problemy leżą na zewnątrz. To inni są głupi i postępują nielogicznie. Może być bardzo dominujące, żądające od innych zachowywania się wedle jego wizji. Zaprzecza, że może mieć trudności w budowaniu przyjaźni. Jest kłótliwe i nie akceptuje kompromisów. Wie lepiej. | * '''Arogancja''' - dziecko uważa, że jego problemy leżą na zewnątrz. To inni są głupi i postępują nielogicznie. Może być bardzo dominujące, żądające od innych zachowywania się wedle jego wizji. Zaprzecza, że może mieć trudności w budowaniu przyjaźni. Jest kłótliwe i nie akceptuje kompromisów. Wie lepiej. | ||
* '''Naśladownictwo''' - dziecko uważnie obserwuje innych ludzi (w realu i w dziełach kultury), a następnie odgrywa zapamiętane sekwencje, by radzić sobie w sytuacjach społecznych. Dziecko może zostać przyłapane, gdy dobierze złą sekwencję do sytuacji albo będzie naśladować osobę, którą osoby nurotypowe oceniłyby jako niewłaściwą. | * '''Naśladownictwo''' - dziecko uważnie obserwuje innych ludzi (w realu i w dziełach kultury), a następnie odgrywa zapamiętane sekwencje, by radzić sobie w sytuacjach społecznych. Dziecko może zostać przyłapane, gdy dobierze złą sekwencję do sytuacji albo będzie naśladować osobę, którą osoby nurotypowe oceniłyby jako niewłaściwą. | ||
== Autystyczne wypalenie == | |||
'''Autystyczne wypalenie''' (ang. ''autistic burnout'') to określenie na stan intensywnego zmęczenia i pogorszonego funkcjonowania społecznego doświadczane przez osoby z autyzmem w sytuacji stresu albo przebodźcowania<ref name="Autistic burnout">[[wikipedia:Autistic burnout|Autistic burnout (Wikipedia ANG)]]</ref>. | |||
Osoby w spektrum autyzmu w wielu sytuacjach nie mogą polegać na wrodzonej intuicji, tylko muszą wykonywać złożoną pracę poznawczą, by np. rozumieć cudze emocje. Z tego powodu sytuacje społeczne męczą ich znacznie szybciej, zwłaszcza, gdy jest dużo osób i zachowują się mocno spontanicznie<ref name="Attwood przewodnik"/>. Dodatkową przyczyną zmęczenia może być niestandardowa intensywność odbierania bodźców takich jak hałas czy zapach<ref name="Wikipedia ANG"/>. To wszystko może sprawić, że osoba w spektrum autyzmu jest często przebodźcowana i gdy jej zapasy energii / cierpliwości się wyczerpią, doświadczy autystycznego wypalenia. | |||
== Znane osoby w spektrum autyzmu == | == Znane osoby w spektrum autyzmu == | ||
| Linia 65: | Linia 70: | ||
Sławomir Mentzen Sejm 2022.jpg|[[wikipedia:pl:Sławomir Mentzen|Sławomir Mentzen]] | Sławomir Mentzen Sejm 2022.jpg|[[wikipedia:pl:Sławomir Mentzen|Sławomir Mentzen]] | ||
</gallery> | </gallery> | ||
== Broader autism phenotype == | |||
'''Broader autism phenotype (BAP)''' jest określeniem na ludzi, którzy mają pewne objawy spektrum autyzmu, ale jest ich zbyt mało, by zdiagnozować autyzm. Pojęcie może obejmować np. osoby z nasilonym stimmingiem i unikających kontaktu wzrokowego, ale bez reszty objawów. | |||
== Uwagi == | == Uwagi == | ||