17 344
edycje
brak opisu edycji
mNie podano opisu zmian |
Nie podano opisu zmian |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Do rozbudowy|Broader autism phenotype; więcej o komunikacji; teoria podwójnej empatii; autistic burnout; znane osoby w spektrum; nazwa "neuroróżnorodność" i walka z etykietą "zaburzenia"}} | |||
[[Plik:Autism spectrum infinity awareness symbol.svg|200px|mały|alt=Obrazek przedstawia kolorowy symbol nieskończoności.|Symbol nieskończoności podkreślający zróżnicowanie spektrum autyzmu]] | |||
'''Spektrum autyzmu''' lub po prostu '''autyzm''' - wzorzec rozwoju<ref group="!">W 2024 roku autyzm nadal jest klasyfikowany jako zaburzenie rozwoju, aczkolwiek istnieje duży ruch społeczny, który próbuje to zmienić</ref> charakteryzujący się<ref name="Wikipedia ANG">[[wikipedia:Autism|Autism]] - bardzo dobry artykuł na angielskiej Wikipedii</ref>: | '''Spektrum autyzmu''' lub po prostu '''autyzm''' - wzorzec rozwoju<ref group="!">W 2024 roku autyzm nadal jest klasyfikowany jako zaburzenie rozwoju, aczkolwiek istnieje duży ruch społeczny, który próbuje to zmienić</ref> charakteryzujący się<ref name="Wikipedia ANG">[[wikipedia:Autism|Autism]] - bardzo dobry artykuł na angielskiej Wikipedii</ref>: | ||
* Uporczywymi deficytami w komunikacji społecznej i interakcjach społecznych w wielu kontekstach | * Uporczywymi deficytami w komunikacji społecznej i interakcjach społecznych w wielu kontekstach | ||
* Ograniczonymi, powtarzającymi się wzorcami zachowań, zainteresowań lub aktywności | * Ograniczonymi, powtarzającymi się wzorcami zachowań, zainteresowań lub aktywności | ||
* Niechęcią do zmian | * Niechęcią do zmian | ||
* | * Nadwrażliwośią lub niedowrażliwością na zapach, teksturę, dźwięk, smak lub wygląd przedmiotów lub nietypowa reakcja na nie | ||
* Często występują także zaburzenia koordynacji, niezdarność | * Często występują także zaburzenia koordynacji, niezdarność | ||
Autyzm jest spektrum, co oznacza, że objawa się w bardzo zróżnicowane sposoby. Jedna osoba w spektrum autyzmu może drastycznie różnić się od drugiej. | Autyzm jest spektrum, co oznacza, że objawa się w bardzo zróżnicowane sposoby. Jedna osoba w spektrum autyzmu może drastycznie różnić się od drugiej. | ||
{{Cytat|Jeśli poznałeś jedną osobę z autyzmem, poznałeś jedną osobę z autyzmem<ref>https://polskiautyzm.pl/objawy-autyzmu-u-doroslych/</ref>|dr Stephen Shore}} | {{Cytat|Jeśli poznałeś jedną osobę z autyzmem, poznałeś jedną osobę z autyzmem<ref name="Polski autyzm u dorosłych">https://polskiautyzm.pl/objawy-autyzmu-u-doroslych/</ref>:|dr Stephen Shore}} | ||
== Inne objawy == | |||
Poniższe objawy mogą, ale nie muszą wystąpić. Ich nasilenie może też być bardzo zróżnicowane u poszczególnych osób i zmieniać się wraz z wiekiem<ref name="Wikipedia ANG"/>. | |||
* Nieprawidłowości w kontakcie wzrokowym (np. unikanie, łapanie w "nienaturalnych" momentach, utrzymywanie nadzwyczaj długo) | |||
* Małe gaworzenie lub jego brak w okresie niemowlęcym | |||
* Brak zainteresowania wskazanymi obiektami | |||
* Opóźniony rozwój mowy (np. mniejszy zasób słownictwa niż u rówieśników lub trudności z wyrażaniem się za pomocą słów) | |||
* Zmniejszone zainteresowanie innymi dziećmi lub opiekunami, jednocześnie z większym zainteresowaniem przedmiotami | |||
* Nadzwyczajny opór na zmiany w rutynie | |||
* Powtarzające się, ograniczone lub w inny sposób nietypowe korzystanie z zabawek (np. ustawianie zabawek w kolejce) | |||
* Powtarzanie słów lub fraz, w tym [[wikipedia:echolalia|echolalia]] | |||
* Powtarzające się ruchy, w tym [[wikipedia:stimming|stimming]] | |||
Poniżej podano przykładowe przejawy objawów<ref name="Polski autyzm u dorosłych"/>, ale należy pamiętać, że co osoba, może doświadczać ich zupełnie inaczej, niż w poniższych przykładach. Można też nie mieć autyzmu i doświadczać poniższych rzeczy. | |||
* Niezamierzone bycie niemiłym | |||
* Niezrozumienie, że coś było żartem, ironią, sarkazmem | |||
* Uboga dieta, unikanie nowych pokarmów | |||
* Okropne znoszenie hałasu | |||
* Wpadanie w głębokie "królicze nory" | |||
* Trudności w prowadzeniu rozmowy | |||
* Bardzo namolne mówienie o tym, czym się w danej chwili interesuje | |||
* Silna potrzeba organizowania rzeczy zgodnie z jakąś konwencją (np. plików na komputerze) | |||
== Supermoce == | == Supermoce == | ||