Rozmiar optyczny
Rozmiar optyczny (optical size) danego kroju w typografii to specjalne odmiany kroju przystosowane do wyświetlenia w określonych środowiskach, np. na dużych ekranach bądź plakatach, lub jeśli są drukowane w małym rozmiarze.
Rozmiary optyczne były naturalną konsekwencją stosowania czcionek o różnym stopniu; ponieważ każdy rozmiar musiał być wykonany jako odrębny zestaw metalowych czcionek, twórcy często przystosowywali design danego kroju do wielkości, w jakiej będzie on drukowany. Większe odmiany, stosowane w tytułach i nagłówkach posiadały zwiększony kontrast między grubą a cienką kreską w celach estetycznych; mniejsze zaś znacznie zmniejszały kontrast oraz zwiększały szerokość i linię średnią (x-height) w celu zwiększenia czytelności.
Używanie rozmiarów optycznych stosunkowo wyszło z użycia w momencie rozwoju DTP i składu cyfrowego, gdyż znaczne ułatwienia w drukowaniu tekstu o dowolnym rozmiarze, nieograniczającym się do zestawu fizycznych czcionek spowodowały naturalny zanik rozmiarów optycznych.
Współcześnie zastosowanie rozmiarów optycznych przeżywa renesans. Niektóre kroje szeryfowe popularne w składzie między innymi książek doczekały się rozmiarów optycznych, np. Minion Pro. Używanie rozmiarów optycznych jest jedną z cech bardzo profesjonalnej typografii i tak jest postrzegane, co wiąże się z coraz większą liczbą fontów oferujących rozmiary optyczne.
Poszczególne rozmiary optyczne są najczęściej implementowane jako osobne fonty z dodanym suffiksem oznaczającym przeznaczenie danego designu. Nie istnieje żaden oficjalny standard nazewnictwa, jednak najbardziej popularny jest poniższy rozpowszechniony przez Adobe Systems, odwołujący się do zastosowań danych krojów; rozmiary zazwyczaj zależą od charakterystyki danego kroju:
- Poster to wariant przeznaczony do użycia dla bardzo dużego tekstu, np. tytuł na plakacie, zazwyczaj powyżej 72 punktów.
- Display to wariant przeznaczony do dużego tekstu, zazwyczaj 24-72 pt.
- Subhead przeznaczony jest do mniejszych nagłówków, zazwyczaj ok. 14-24 pt.
- (Regular) (przeważnie nienazwany) służy do składu treści, zazwyczaj 10-14 pt.
- SmText (Small Text) ok. 8-10 pt.
- Caption do bardzo małego tekstu, 4-8 pt.
W praktyce odmiany Poster oraz SmText są stosunkowo rzadko implementowane, zaś do ich zastosowań wykorzystuje się odpowiednio Display oraz Caption.
Najwięcej fontów posiada dwie odmiany optyczne: Text, służącą do składu tekstu oraz Display, służącą do nagłówków. Współcześnie za sprawą technologii variable fontów (VF) i zastosowania interpolacji możliwe jest wygenerowanie odmian pośrednich między tymi dwiema, rozszerzając znacząco możliwości typograficzne danego fontu.
Rodziny krojów wspierające rozmiar optyczny
Poniżej wylistowano niektóre rodziny krojów posiadających więcej niż dwa rozmiary optyczne.
- Arno
- Computer Modern
- Garamond Premier
- Jenson
- Literata
- Minion
- Newsreader
- Source Serif
- Utopia
- Warnock