Linux Mint/Terminal dla początkujących
Pomóż nam rozbudować ten artykuł!
Do zrobienia: Dodać resztę zagadnień omówionych na Linux Journey w lekcjach "Command Line", "Text-Fu", "Advanced Text-Fu" itp.
Poniższy poradnik ma na celu wprowadzić w świat linuxowego Terminala.
Po co używać terminal?
Gdy patrzysz na ludzi wklepujących komendy, być może widziesz ich jak na poniższym memie:
Jednak w rzeczywistości odpowiednio używany Terminal może znacząco przyspieszyć Twoją pracę.
Dobrym przykładem jest poradnik o poprawianiu czcionek w Linux Mint. W sekcji o modyfikowaniu pliku /etc/environment najszybsza metoda wykorzystuje Terminal. Wystarczy wkleić gotowy tekst i już. Żadnego otwierania folderów, uruchamiania programów itp.
Nawet jeśli na co dzień wolisz używać myszki, co jakiś czas możesz trafić na problem, który terminalem rozwiążesz znacznie szybciej niż innymi sposobami. Dlatego warto zrozumieć, jak działa i jaki ma potencjał.
Pierwsze kroki
Terminal możesz uruchomić z menu start, jak każdy inny program. Alternatywą jest użycie skrótu klawiszowego.
Gdy uruchomisz terminal, powinno się pokazać mniej więcej coś takiego:
user@host:~$
Symbol dolara oznacza, że terminal jest gotowy na polecenia użytkownika. Z racji, że klasyką jest wiadomość "Hello world", my dodamy lokalnego smaczku i wyświetlimy coś innego.
Wpisz lub wklej poniższe polecenie i naciśnij Enter.
echo Siema xDDDDD
Możesz też kliknąć na terminal prawym przyciskiem myszy i wybrać Paste.
Rezultatem powinno być coś takiego:
user@host:~$echo Siema xDDDDD
Siema xDDDDD
Plus kolejna linijka pozwalająca wpisać następne polecenie.
Jeśli chcesz, możesz teraz wypróbować kilka kolejnych poleceń:
- date - wyświetla aktualną datę
- whoami - wyświetla, jako kto jesteś zalogowany/a
Personalizacja terminala
Terminal można spersonalizować na róźne sposoby. Jeśli coś dla Ciebie jest bardzo niewygodne, być może właśnie temu zaradzimy.
Kliknij prawym przyciskiem myszy na okno terminala i wybierz Preferences.
Możesz tutaj zmienić mnóstwo elementów, w tym kolorystykę, zachowanie kursora i skróty klawiszowe.
Nawigowanie po folderach
Jeśli nie wiesz, jaką lokalizację oznaczamy symbolem tyldy (~), zachęcamy, by najpierw przeczytać poradnik o ścieżkach.
Gdy uruchomisz terminal z menu start, prawdopodobnie będzie on się znajdował w /home/user, co jest zobrazowane za pomocą symbolu tyldy ~ przed dolarem.
user@host:~$
Alternatywnie możesz przenieść terminal za pomocą komend, co zostanie wyjaśnione w dalszej części poradnika.
Aby sprawdzić, gdzie się teraz znajdujesz, możesz użyć polecenia pwd .
user@host:~$pwd
/home/user
Załóżmy, że znajdujesz się w /home/user (~). Chcesz zorientować się, co masz w tym folderze. Możesz użyć do tego polecenia ls , które wyświetli listę plików i folderów. Polecenie ls możesz wzbogacić o argumenty, które umieszcza się po spacji oraz znaku minus (-).
Przykładowo, gdy chcesz dodać argument "a" każący uwzględnić ukryte foldery, do terminala wpiszesz:
ls -a
Argumentów może być więcej. Na przykład jeśli chcesz uwzględnić ukryte elementy ("a") oraz wyświetlić listę w szczegółowym widoku ("l"), wpiszesz:
ls -la
Kolejność liter odpowiada kolejności, w jakiej zostaną wykonane poszczególne argumenty. Tu ona nie ma znaczenia i można bez żadnych konsekwencji zamienić litery. W przyszłości możesz jednak trafić na przypadki, gdy kolejność będzie istotna.
Ok, jesteś w folderze /home/user (~), jest wyświetlona lista i chcesz przenieść terminal do podfolderu Documents. Użyjesz do tego polecenia cd wraz z nazwą podfolderu.
cd Documents
Po przeniesieniu terminal powinien zmienić wygląd na:
user@host:~/Documents$
To oznacza, że od teraz polecenia będą wykonywane w tej lokalizacji. Gdy więc użyjesz komendy ls , wyświetli ona foldery i pliki w folderze Documents.
Przykładowo gdy masz w środku 3 foldery na literę "d" - "Desktop", "Documents", "Downloads", wpisanie cd d to za mało, bo są trzy możliwości i Tab nic nie zrobi. Ale jeśli wpiszesz cd doc , jest tylko jedna możliwość, więc po naciśnięciu Tab powinno się uzupełnić do cd Documents .
Jeśli podfolder to Documents, nie zadziała cd documents .
Aby cofnąć się do poprzedniej lokalizacji, możesz użyć :
- cd - (minus), które oznacza "cofnij mnie do poprzedniej lokalizacji, w jakiej byłeś"
- cd ~ (tylda), które przeniesie do /home/user niezależnie od tego, gdzie teraz jesteś
Załóżmy teraz, że chcesz przejść w górę z /home/user do home. W tym celu możesz użyć:
- cd .. , które przenosi od nadrzędnego folderu względem obecnego
- cd /home , które przeniesie do home niezależnie od tego, gdzie teraz jesteś
Aby temu zaradzić, otocz nazwę znacznikami ' lub " np. cd 'zabawa spacja' . Analogicznie, gdy ścieżka zawiera spację np. cd '~/Documents/zabawa spacja' .
Teraz wiesz, czemu osoby często korzystające z Terminala starają się unikać spacji w nazwach plików i folderów. ;-)
pwd - wyświetla aktualną lokalizację
cd ścieżka - przenosi terminal do innej lokalizacji
cd nazwa - przenosi do wskazanego podfolderu
cd .. - przenosi do nadrzędnej lokalizacji
cd ~ - przenosi do folderu "home/user"
cd / - przenosi do pierwotnego folderu systemu
cd - - przenosi do poprzedniej lokalizacji
ls - wyświetla listę plików i folderów
ls ścieżka - ls we wskazanej lokalizacji
ls -a - ls z uwzględnieniem ukrytych elementów
ls -l - ls ze szczegółowym widokiem
ls -la - 2 powyższe w 1
Pomoc w Terminalu
Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o jakiejś komendzie, możesz użyć do tego Terminala. Niestety część komend jest opisana pod help , zaś inna część pod man (manual).
help - lista komend ze stroną pomocy pod "help"
help komenda - strona pomocy dla komendy bash (echo, logout, pwd itp.)
man man - informacje o instrukcjach
man komenda - wyświetla szczegółową instrukcję komendy (aby wyjść z instrukcji, naciśnij Q)
whatis komenda - wyświetla krótki opis działania komendy, która posiada instrukcję (manual)
Wejście (input) i wyjście (output)
Zanim zaczniesz wklejać polecenia, upewnij się, że Terminal znajduje się w dogodnej dla Ciebie lokalizacji. Domyślnie będzie tworzyć pliki w home/user, co może nie być optymalne. Dla celów szkolenia możesz np. utworzyć folder "Zabawa" w miejscu wygodnym dla Ciebie i uruchomić w nim Terminal.
Pamiętasz z sekcji o pierwszych krokach polecenie "echo"? Użyliśmy go, by wyświetlić napis "Siema xDDDDD". Być może wydawało się Tobie, że trudno o bardziej bezużyteczne polecenie. Poniżej zostanie użyte do czegoś mądrzejszego... czyli utworzenia pliku z napisem "Siema xDDDDD"!
Umieść terminal w miejscu, gdzie chcesz utworzyć plik, a następnie wpisz lub wklej:
echo Siema xDDDDD > fajne.txt
W wybranym folderze powinien pojawić się plik tekstowy o nazwie fajne.txt, a w nim przezabawne "Siema xDDDDD".
Co tu się właśnie wydarzyło?
Za pomocą znaku > powiedzieliśmy Terminalowi, gdzie ma umieścić wyjście (output) komendy.
Gdy tego nie zrobimy, domyślnym miejscem jest Terminal. Dlatego po wpisaniu samego echo Siema xDDDDD zabawny tekst lądował w Terminalu. My kazaliśmy tekst umieścić w pliku fajne.txt, a że takiego nie było, został utworzony.
Możesz to sprawdzić. Edytuj zawartość pliku fajne.txt, np. spamując losowymi znakami. Następnie wykonaj ponownie polecenie echo Siema xDDDDD > fajne.txt .
Wystarczy dotrzeć do echo Siema xDDDDD > fajne.txt i nacisnąć Enter.
Jeśli chcemy dopisać zawartość do pliku zamiast zastępować całą jego zawartość, możemy użyć symbolu >> .
Poniższe polecenie doda nową linijkę "Siema xDDDDD" do pliku fajne.txt.
echo Siema xDDDDD >> fajne.txt
Jeśli lubisz nabijanie postów na Kenex Spam Center, możesz teraz się pobawić i użyć powyższego polecenia wiele razy. Powstanie plik z wieloma siema. Czy może być coś śmieszniejszego? XD
Gdy zechcesz pozbyć się śladów spamerskiej zabawy, możesz wpisać do Terminala poniższe, aby wyczyścić zawartość pliku zabawa.txt. Zostanie pusty plik tekstowy.
> fajne.txt
Teraz za pomocą Terminala przygotuj plik zabawa.txt o treści "Siema xDDDDD". Będzie nam potrzebny. Czyli użyj ponownie polecenia echo Siema xDDDDD > fajne.txt .
Tym razem użyjemy polecenia cat , które pozwoli nam odczytać zawartość pliku w Terminalu.
cat < fajne.txt
W powyższym poleceniu został użyty symbol < , żeby określić wejście (input) komendy. Możemy w ten sposób ustawić, skąd komenda ma wziąć dane.
Po wprowadzeniu polecenia powinno ukazać się coś takiego:
user@host:~/Documents/Zabawa
$cat < fajne.txt
Siema xDDDDD
Polecenia cat możemy użyć także, by skopiować zawartość pliku. Wystarczy, że ustawimy zarówno jego wejście i wyjście. Poniższy przykład skopiuje zawartość pliku fajne.txt do fajne2.txt:
cat < fajne.txt > fajne2.txt
Możemy też połączyć wiedzę z dwóch sekcji i utworzyć plik fajne3.txt, którego zawartością będzie szczegółowa lista plików i folderów z home/user.
ls -la ~ > fajne3.txt
Symbole:
- < - ustawia wejście (input)
- > - ustawia wyjście (output)
Przykłady:
- echo Tekst > Plik - w pliku ustawia wskazaną treść (zastępuje istniejącą)
- echo Tekst >> Plik - dodaje na końcu pliku wskazaną treść
- > Plik - czyści zawartość pliku
- cat < Plik - wyświetla w Terminalu treść pliku
- cat < Plik1 > Plik2 - ustawia treść z Plik 1 jako treść Plik 2.
- ls -la Ścieżka > Plik - jako treść pliku ustawia szczegółówą listę plików i folderów ze ścieżki
Więcej wiedzy
- Linux Journey - bezpłatny kurs online (bez rejestracji)
- LinuxCommand.org - podobnie jak wyżej
- Linux Terminal Command Reference - lista komend