16 050
edycji
m
→Natura to nie my: lit.
mNie podano opisu zmian |
m (→Natura to nie my: lit.) |
||
| Linia 16: | Linia 16: | ||
== Natura to nie my == | == Natura to nie my == | ||
Ludziom w przeszłości bliższe było najprawdopodobniej inne podejście, które określa się mianem [https://pl.wikipedia.org/wiki/Animizm animizmu]. Wszystko wokół nas, wliczając innych ludzi, zwierzęta, rośliny, rzeki, góry może posiadać jakąś esencję życiową, duszę. Dlatego o wszystko wokół nas należy dbać. Natura jest traktowana jako równorzędny partner transakcji. Gdy coś od niego bierzemy, powinniśmy dać coś w zamian. Stąd bogactwo przeróżnych rytuałów czy składania ofiar (czasem niestety drastycznych) ale też wyraźnego umiaru w | Ludziom w przeszłości bliższe było najprawdopodobniej inne podejście, które określa się mianem [https://pl.wikipedia.org/wiki/Animizm animizmu]. Wszystko wokół nas, wliczając innych ludzi, zwierzęta, rośliny, rzeki, góry może posiadać jakąś esencję życiową, duszę. Dlatego o wszystko wokół nas należy dbać. Natura jest traktowana jako równorzędny partner transakcji. Gdy coś od niego bierzemy, powinniśmy dać coś w zamian. Stąd bogactwo przeróżnych rytuałów czy składania ofiar (czasem niestety drastycznych) ale też wyraźnego umiaru w eksploatacji. | ||
Pierwsze zaczątki zmian miały przyjść wraz z nowymi religiami, zwłaszcza monoteistycznymi. Boskość z ogółu niemal wszystkiego została skupiona w jednym bycie. Powstała hierarchia, w której jest ktoś tam na górze, potem są pośredni ludzie i brudna reszta na dole. Natura przestała być równorzędnym partnerem transakcji, a raczej rzeczą pod naszym władaniem i kontrolą. Mamy "czynić sobie Ziemię poddaną" itp. | Pierwsze zaczątki zmian miały przyjść wraz z nowymi religiami, zwłaszcza monoteistycznymi. Boskość z ogółu niemal wszystkiego została skupiona w jednym bycie. Powstała hierarchia, w której jest ktoś tam na górze, potem są pośredni ludzie i brudna reszta na dole. Natura przestała być równorzędnym partnerem transakcji, a raczej rzeczą pod naszym władaniem i kontrolą. Mamy "czynić sobie Ziemię poddaną" itp. | ||
| Linia 22: | Linia 22: | ||
Mimo to animizm miał być bardzo powszechny jeszcze przez wiele wieków. Rzymski przyrodnik z I wieku, Pliniusz Starszy, pisał, że trzęsienia Ziemi są wyrazem oburzenia Ziemi, gdy kopie się w niej z chciwości, a nie z potrzeby. W XV wieku Giovanni Pico della Mirandola pisał, że nie ma nizego, co nie byłoby Bogiem. Materia, substancje, ciała są energiami Boga. Widać, że monoteizmu nie widziano jako coś, co ma zaprzeczać animizmowi. Te rzeczy się przenikały. | Mimo to animizm miał być bardzo powszechny jeszcze przez wiele wieków. Rzymski przyrodnik z I wieku, Pliniusz Starszy, pisał, że trzęsienia Ziemi są wyrazem oburzenia Ziemi, gdy kopie się w niej z chciwości, a nie z potrzeby. W XV wieku Giovanni Pico della Mirandola pisał, że nie ma nizego, co nie byłoby Bogiem. Materia, substancje, ciała są energiami Boga. Widać, że monoteizmu nie widziano jako coś, co ma zaprzeczać animizmowi. Te rzeczy się przenikały. | ||
Jednakże animizm rodził duży problem. Skoro mamy "szanować Ziemię", jesteśmy bardzo ograniczeni w eksploatacji jej. Żeby móc skorzystać z bogactw, trzeba było zdjąć ograniczenie. Dlatego wypromowano podejście inne - dualizm. Sprowadza się ono do tego, że ludzie i przyroda są czymś zupełnie odrębnym. Ludzie mają duszę. Reszta nie. Umysł człowieka jest czymś wyjątkowym. Reszta to tylko proste zbiory mechanizmów. Nawet jeśli wydaje się, że inne byty cierpią, jest to złudzenie. Tak działa biologiczna machina, jak głosił Kartezjusz. Bacon wniósł pogląd, że naturę należy wręcz torturować, aby przestała być dzika i zaczęła służyc ludziom. Bacon widział w tym analogię do swojej pracy prokuratora generalnego. Stosował tortury wobec nieposłusznych chłopów. | Jednakże animizm rodził duży problem. Skoro mamy "szanować Ziemię", jesteśmy bardzo ograniczeni w eksploatacji jej. Żeby móc skorzystać z bogactw, trzeba było zdjąć ograniczenie. Dlatego wypromowano podejście inne - dualizm. Sprowadza się ono do tego, że ludzie i przyroda są czymś zupełnie odrębnym. Ludzie mają duszę. Reszta nie. Umysł człowieka jest czymś wyjątkowym. Reszta to tylko proste zbiory mechanizmów. Nawet jeśli wydaje się, że inne byty cierpią, jest to złudzenie. Tak działa biologiczna machina, jak głosił Kartezjusz. Bacon wniósł pogląd, że naturę należy wręcz torturować, aby przestała być dzika i zaczęła służyc ludziom. Bacon widział w tym analogię do swojej pracy prokuratora generalnego. Stosował tortury wobec nieposłusznych chłopów. | ||
== A jednak my == | == A jednak my == | ||