m
brak opisu edycji
Angelfrost (dyskusja | edycje) mNie podano opisu zmian |
Angelfrost (dyskusja | edycje) mNie podano opisu zmian |
||
| Linia 85: | Linia 85: | ||
<small>Pary samogłosek: niezaokrąglona • zaokrąglona</small><br> | <small>Pary samogłosek: niezaokrąglona • zaokrąglona</small><br> | ||
</div> | </div> | ||
[[Plik:Vowel triangle, intermediate vowels.png|thumb|Inny diagram samogłoskowy powstały w oparciu o cechy akustyczne samogłosek (formanty – częstotliwości ''F''<sub>1</sub> i ''F''<sub>2</sub>). Osie wyskalowane są logarytmicznie.]] | |||
Tradycyjna analiza samogłosek różnicuje je ze względu na wysokość języka lub szczęki (oś pionowa), tylność języka (oś pozioma) oraz zaokrąglenie (udział warg w artykulacji). Te cechy są zawarte na schematycznym diagramie samogłoskowym IPA. Istnieją również dodatkowe cechy jakościowe samogłosek, takie jak nosowość czy typ fonacji. | Tradycyjna analiza samogłosek różnicuje je ze względu na wysokość języka lub szczęki (oś pionowa), tylność języka (oś pozioma) oraz zaokrąglenie (udział warg w artykulacji). Te cechy są zawarte na schematycznym diagramie samogłoskowym IPA. Istnieją również dodatkowe cechy jakościowe samogłosek, takie jak nosowość czy typ fonacji. | ||
| Linia 164: | Linia 165: | ||
Przednie samogłoski takie jak [i] przyjmują ''F''<sub>2</sub> w zakresie 1600-2800 {{abbr|Hz|herców}}. Samogłoska tylna [u] posiada ''F''<sub>2</sub> w zakresie 400-1000 {{abbr|Hz|herców}}. | Przednie samogłoski takie jak [i] przyjmują ''F''<sub>2</sub> w zakresie 1600-2800 {{abbr|Hz|herców}}. Samogłoska tylna [u] posiada ''F''<sub>2</sub> w zakresie 400-1000 {{abbr|Hz|herców}}. | ||
Należy zwrócić uwagę, że tylność samogłosek jest najbardziej uwydatniona w przypadku samogłosek przymkniętych jak [i] czy [u]. Dla samogłosek otwartych różnica między [a] a [ɑ] jest mniej znacząca (porównywalna do różnicy między samogłoskami przymkniętymi [i] a [ɨ]). | |||
=== Zaokrąglenie === | === Zaokrąglenie === | ||
| Linia 169: | Linia 172: | ||
Zaokrąglenie polega na dodatkowej artykulacji wargowej, polegającej na zaokrągleniu warg. W przypadku samogłosek tylnych jak [u] typ zaokrąglenia jest zazwyczaj wystąjący (''protruded'', wewnątrzwargowy, ze względu na to, że wargi wystają z widoczną wewnętrzną powierzchnią), zaś w przypadku samogłosek przednich jak [y] typ zaokrąglenia jest ściśnięty (''compressed'', zewnątrzwargowy, ze względu na to, że wargi ulegają ściśnięciu i nie wystają). | Zaokrąglenie polega na dodatkowej artykulacji wargowej, polegającej na zaokrągleniu warg. W przypadku samogłosek tylnych jak [u] typ zaokrąglenia jest zazwyczaj wystąjący (''protruded'', wewnątrzwargowy, ze względu na to, że wargi wystają z widoczną wewnętrzną powierzchnią), zaś w przypadku samogłosek przednich jak [y] typ zaokrąglenia jest ściśnięty (''compressed'', zewnątrzwargowy, ze względu na to, że wargi ulegają ściśnięciu i nie wystają). | ||
Akustycznie zaokrąglone samogłoski powodują obniżenie częstotliwości ''F''<sub>2</sub>, aczkolwiek ''F''<sub>1</sub> również ulega drobnemu obniżeniu. | Akustycznie zaokrąglone samogłoski powodują obniżenie częstotliwości ''F''<sub>2</sub>, aczkolwiek ''F''<sub>1</sub> również ulega drobnemu obniżeniu. Taka charakterystyka sprawia, że poprzez obniżenie ''F''<sub>2</sub> zaokrąglona samogłoska brzmi jakby bardziej cofnięta w stosunku do swojego niezaokrąglonego odpowiednika i jest to powód, dla którego zaokrąglone samogłoski są zawsze na prawo od niezaokrąglonych na diagramie samogłoskowym. Innym pośrednim skutkiem tego efektu jest fakt, że tylne samogłoski są najczęściej zaokrąglone, zaś przednie – niezaokrąglone. | ||
=== Rotyczność === | === Rotyczność === | ||