m
brak opisu edycji
Angelfrost (dyskusja | edycje) mNie podano opisu zmian |
Angelfrost (dyskusja | edycje) mNie podano opisu zmian |
||
Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Sky'owo}} | {{Sky'owo}} | ||
{{Achtung|Wyraz | {{Achtung|Wyraz „Sky’owo” ma wiele znaczeń. Czy chodziło ci o: [[Sky'owo nie istnieje]], [[Sky'owo (Discord)]]?}} | ||
{{Achtung|Zobacz też: [[Sky'owo Wschodnie]]}} | {{Achtung|Zobacz też: [[Sky'owo Wschodnie]]}} | ||
{| | {|style="width:250px; margin:20px 5px; border:1px solid rgba(0,0,0,0.5); border-radius:0; float:right; font-size:88%; border-spacing:0; background-color: rgba(0,0,0,0.05); clear:right;" | ||
|- | |- | ||
!colspan="2" style="background-color:rgba(0,0,0,0.25); color:#FFFFFF; font-size:120%; padding:5px;"|Sky’owo<br><span style="font-weight: initial; font-style:italic;">Ská’owo</span> | |||
< | |- | ||
-- | |colspan="2" style="text-align:center; padding: 5px;"|[[Plik:FlagaSkyowa.png|200px]]<br>Flaga | ||
|- | |||
|colspan="2" style="text-align:center; padding: 5px; border-top:1px solid rgba(0, 0, 0, 0.25);"|[[Plik:SkyowoZiemia.png|250px]]<br>Położenie Sky’owa | |||
|- | |||
|style="width:50%; padding-left: 3px; background-color:rgba(0,0,0,0.15); border-top:1px solid rgba(0, 0, 0, 0.25)"|'''Stolica'''<br>i największe miasto | |||
-- | |style="width:50%; padding-left: 3px; border-top:1px solid rgba(0, 0, 0, 0.25)"|Sky’owo City | ||
|- | |||
''' | |style="width:50%; padding-left: 3px; background-color:rgba(0,0,0,0.15); border-top:1px solid rgba(0, 0, 0, 0.25)"|'''Języki urzędowe''' | ||
-- | |style="width:50%; padding-left: 3px; border-top:1px solid rgba(0, 0, 0, 0.25)"|angielski, [[język sky'owski|sky’owski]], polski, portugalski | ||
|- | |||
|style="width:50%; padding-left: 3px; background-color:rgba(0,0,0,0.15); border-top:1px solid rgba(0, 0, 0, 0.25)"|'''Religia'''<br>(2017) | |||
|style="width:50%; padding-left: 3px; border-top:1px solid rgba(0, 0, 0, 0.25)"|76,8% katolicyzm<br>10,9% protestantyzm<br>9,2% niewierzący<br>3,1% inne | |||
|- | |||
''' | |style="width:50%; padding-left: 3px; background-color:rgba(0,0,0,0.15); border-top:1px solid rgba(0, 0, 0, 0.25)"|'''Demonym''' | ||
--- | |style="width:50%; padding-left: 3px; border-top:1px solid rgba(0, 0, 0, 0.25)"|sky’owski<br><small>Sky’owianin, Sky’owianka</small> | ||
|- | |||
|style="width:50%; padding-left: 3px; background-color:rgba(0,0,0,0.15); border-top:1px solid rgba(0, 0, 0, 0.25)"|'''Forma rządów''' | |||
|style="width:50%; padding-left: 3px; border-top:1px solid rgba(0, 0, 0, 0.25)"|unitarna republika parlamentarna | |||
|- | |||
|style="width:50%; padding-left: 3px; background-color:rgba(0,0,0,0.15); padding-top: 3px;"|• Prezydent | |||
|style="width:50%; padding-left: 3px; padding-top: 3px;"|Léith Marquinhos | |||
- | |- | ||
|style="width:50%; padding-left: 3px; background-color:rgba(0,0,0,0.15);"|• Premier | |||
|style="width:50%; padding-left: 3px;"|Árthur Méad Ovonach | |||
|- | |||
|style="width:50%; padding-left: 3px; background-color:rgba(0,0,0,0.15); border-top:1px solid rgba(0, 0, 0, 0.25)"|'''Legislatywa''' | |||
|style="width:50%; padding-left: 3px; border-top:1px solid rgba(0, 0, 0, 0.25)"|{{notka|Párláme’édé|Parlament}}: | |||
|- | |||
|style="width:50%; padding-left: 3px; background-color:rgba(0,0,0,0.15); padding-top: 3px;"|• Izba wyższa | |||
|style="width:50%; padding-left: 3px; padding-top: 3px;"|{{notka|Se’anát|Senat}} | |||
|- | |||
''' | |style="width:50%; padding-left: 3px; background-color:rgba(0,0,0,0.15);"|• Izba niższa | ||
<small> | |style="width:50%; padding-left: 3px;"|{{notka|Párláme’éd|Izba Parlamentarna}} | ||
|- | |||
|style="width:50%; padding-left: 3px; background-color:rgba(0,0,0,0.15); border-top:1px solid rgba(0, 0, 0, 0.25)"|'''Niepodległość''' | |||
|style="width:50%; padding-left: 3px; border-top:1px solid rgba(0, 0, 0, 0.25)"|od Boliwii: | |||
|- | |||
-- | |style="width:50%; padding-left: 3px; background-color:rgba(0,0,0,0.15); padding-top: 3px;"|• Proklamacja | ||
|style="width:50%; padding-left: 3px; padding-top: 3px;"|18 października 1863 | |||
|- | |||
|style="width:50%; padding-left: 3px; background-color:rgba(0,0,0,0.15);"|• Deklaracja | |||
|style="width:50%; padding-left: 3px;"|11 marca 1870 | |||
- | |- | ||
|style="width:50%; padding-left: 3px; background-color:rgba(0,0,0,0.15);"|• Traktat w Sucre | |||
|style="width:50%; padding-left: 3px;"|9 grudnia 1872 | |||
|- | |||
|style="width:50%; padding-left: 3px; background-color:rgba(0,0,0,0.15);"|• Księstwo | |||
|style="width:50%; padding-left: 3px;"|10 sierpnia 1897 | |||
|- | |||
|style="width:50%; padding-left: 3px; background-color:rgba(0,0,0,0.15);"|• Pierwsza Republika | |||
-- | |style="width:50%; padding-left: 3px;"|2 lutego 1910 | ||
|- | |||
|style="width:50%; padding-left: 3px; background-color:rgba(0,0,0,0.15);"|• Rząd na uchodźstwie | |||
|style="width:50%; padding-left: 3px;"|1 września 1919 | |||
| | |- | ||
''' | |style="width:50%; padding-left: 3px; background-color:rgba(0,0,0,0.15);"|• Zawieszenie broni | ||
|style="width:50%; padding-left: 3px;"|23 grudnia 1922 | |||
|- | |||
|style="width:50%; padding-left: 3px; background-color:rgba(0,0,0,0.15);"|• Traktat w Limie | |||
= | |style="width:50%; padding-left: 3px;"|1 czerwca 1923 | ||
|- | |||
|style="width:50%; padding-left: 3px; background-color:rgba(0,0,0,0.15);"|• Druga Republika | |||
|style="width:50%; padding-left: 3px;"|12 czerwca 1971 | |||
|- | |||
|style="width:50%; padding-left: 3px; background-color:rgba(0,0,0,0.15); border-top:1px solid rgba(0, 0, 0, 0.25)"|'''Powierzchnia''' | |||
|style="width:50%; padding-left: 3px; border-top:1px solid rgba(0, 0, 0, 0.25)"|103 446 km² | |||
|- | |||
|style="width:50%; padding-left: 3px; background-color:rgba(0,0,0,0.15); padding-top: 3px;"|• Woda | |||
= | |style="width:50%; padding-left: 3px; padding-top: 3px;"|2,87% | ||
|- | |||
|style="width:50%; padding-left: 3px; background-color:rgba(0,0,0,0.15); border-top:1px solid rgba(0, 0, 0, 0.25)"|'''Populacja''' | |||
|style="width:50%; padding-left: 3px; border-top:1px solid rgba(0, 0, 0, 0.25)"|18 085 491 | |||
= | |||
= | |||
|- | |- | ||
|style="width:50%; padding-left: 3px; background-color:rgba(0,0,0,0.15); padding-top: 3px;"|• Gęstość zaludnienia | |||
|style="width:50%; padding-left: 3px; padding-top: 3px;"|114 / km² | |||
|- | |- | ||
| style=" | |style="width:50%; padding-left: 3px; background-color:rgba(0,0,0,0.15); border-top:1px solid rgba(0, 0, 0, 0.25)"|'''PKB''' (2018) | ||
|style="width:50%; padding-left: 3px; border-top:1px solid rgba(0, 0, 0, 0.25)"|{{wzrost}} 404 {{abbr|mld|miliard}} $ | |||
{| | |||
|- | |- | ||
| | |style="width:50%; padding-left: 3px; background-color:rgba(0,0,0,0.15); padding-top: 3px;"|• Per capita | ||
| | |style="width:50%; padding-left: 3px; padding-top: 3px;"|{{wzrost}} 22 383 $ | ||
|- | |- | ||
| | |style="width:50%; padding-left: 3px; background-color:rgba(0,0,0,0.15); border-top:1px solid rgba(0, 0, 0, 0.25)"|'''HDI''' | ||
| | |style="width:50%; padding-left: 3px; border-top:1px solid rgba(0, 0, 0, 0.25)"|{{wzrost}} 0,842 | ||
|- | |- | ||
| | |style="width:50%; padding-left: 3px; background-color:rgba(0,0,0,0.15); border-top:1px solid rgba(0, 0, 0, 0.25)"|'''Waluta''' | ||
| | |style="width:50%; padding-left: 3px; border-top:1px solid rgba(0, 0, 0, 0.25)"|dyná (Đ) (SWN) | ||
|- | |- | ||
| | |style="width:50%; padding-left: 3px; background-color:rgba(0,0,0,0.15); border-top:1px solid rgba(0, 0, 0, 0.25)"|'''Format daty''' | ||
| | |style="width:50%; padding-left: 3px; border-top:1px solid rgba(0, 0, 0, 0.25)"|dd/mm/yyyy, dd.mm.yyyy | ||
|- | |- | ||
| | |style="width:50%; padding-left: 3px; background-color:rgba(0,0,0,0.15); border-top:1px solid rgba(0, 0, 0, 0.25)"|'''Ruch''' | ||
| | |style="width:50%; padding-left: 3px; border-top:1px solid rgba(0, 0, 0, 0.25)"|prawostronny | ||
|- | |- | ||
| | |style="width:50%; padding-left: 3px; background-color:rgba(0,0,0,0.15); border-top:1px solid rgba(0, 0, 0, 0.25)"|'''Kod telefoniczny''' | ||
| | |style="width:50%; padding-left: 3px; border-top:1px solid rgba(0, 0, 0, 0.25)"|+696 | ||
|- | |- | ||
| | |style="width:50%; padding-left: 3px; background-color:rgba(0,0,0,0.15); border-top:1px solid rgba(0, 0, 0, 0.25)"|'''Domena''' | ||
|style="width:50%; padding-left: 3px; border-top:1px solid rgba(0, 0, 0, 0.25)"|.sw | |||
|} | |} | ||
'''Sky’owo''' ([[język sky'owski|sk.]] ''Ská’owo'' /{{IPA-sw|ʃkaɪˈɔːvɔ}}/), również '''Republika Sky’owa''' (''Ská’owo Erdlá’ith'') jest państwem o ustroju demokratycznym, znajdującym się na górzystych południowo-zachodnich terenach Boliwii. Stolicą kraju oraz największym miastem jest Sky’owo City, położone na południu. Ponad 16% populacji kraju ({{abbr|ok.|około}} 2,9 {{abbr|mln|milion}}) mieszka w kantonie Sky’owo City. Państwo graniczy z Boliwią na wschodzie i północy, z Chile na zachodzie, oraz z Argentyną na południu. Sky’owo jest unitarną republiką parlamentarną. Władza ustawodawcza, czyli ''Párláme’édé'' składa się z izby niższej – ''Párláme’éd'' (Izba Parlamentarna) – oraz izby wyższej – ''Se’anát'' (Senat). Na władzę wykonawczą składa się prezydent (''Pra’ésident''), który poza funkcją reprezentatywną jako głowa państwa ma również własne prawa i obowiązki. Głową rządu jest premier – ''Prá’im Minista’ér'', zwyczajowo ''Prá’imér'', który jest wyznaczany przez Izbę Parlamentarną i zatwierdzany przez prezydenta. Premier następnie powołuje rząd składający się z ministrów (''Minista’ér''). | |||
Pierwsze państwo sky’owskie zostało utworzone 9 grudnia 1872 za sprawą traktatu w Sucre jako Królestwo Sky’owa. W 1897 za sprawą wewnętrznych przemian państwo zostało przekształcone w Księstwo Sky’owa. W 1910 państwo stało się republiką, uznawaną przez Boliwię do 19 sierpnia 1919. Po wojnie boliwijsko-sky’owskiej status Sky’owa został uregulowany traktatem w Limie z 1 czerwca 1923. Od 1924 do 1969 Sky’owo było określane mianem Socjalistycznej Republiki; od 1929 ponadto stosowana była nazwa Ztrechdołek. 12 czerwca 1971 na skutek przemian demokratycznych proklamowano Drugą Republikę, która została subsekwentnie uznana przez Boliwię. Sky’owo nie jest członkiem Organizacji Narodów Zjednoczonych. Od 1999 Sky’owo jest państwem stowarzyszonym Mercosur. W latach 2007-2019 Sky’owo było członkiem Unii Narodów Południowoamerykańskich. Od 2017 Sky’owo jest członkiem grupy z Limy. | |||
Dnia 5 stycznia 2019 użytkownik [[Angelfrost]] wystawił Sky’owo na sprzedaż za {{abbr|ok.|około}} 247,5 {{abbr|mld|miliard}} dolarów na [[Kenex Spam Center]] w [[Spam Shop]]ie. [https://www.kscforum.ga/viewtopic.php?t=492 Link do tematu na KSC] | |||
== Nazwa == | |||
Nazwa państwa pochodzi od starosky’owskiego ''skȯr'' ([ɕkɔːɾˠ]) oznaczającego niebo. Oficjalna współczesna nazwa państwa w języku sky’owskim to „Ská’owo”, zapisywane z apostrofem. W innych językach spotyka się kalkę z angielskiego „Sky’owo”, {{abbr|np.|na przykład}} „Republika Sky’owa” (''Republic of Sky’owo''). Ze względu na ortografię języka sky’owskiego apostrof jest częścią nazwy kraju. Powyższe formy są jedynymi oficjalnymi nazwami państwa sky’owskiego uznawanymi przez rząd Sky’owa. Od 2019 rząd Sky’owa zachęca do używania form „Sky’owo” oraz „Ská’owo” ({{abbr|por.|porównaj}} wcześniejsze „Republika Sky’owa”). | |||
Od 1929 do 1969 stosowano nazwę „Ztrechdołek”. | |||
== Historia == | |||
== Lingwistyka == | |||
== Polityka == | == Polityka == | ||
{{Oddzielny|Partie polityczne w Sky'owie}} | {{Oddzielny|Partie polityczne w Sky'owie}} | ||
=== Ustrój polityczny === | === Ustrój polityczny === | ||
Od | Od 1969 Sky’owo jest republiką unitarną, a ustrojem jest demokracja parlamentarna. Pierwsze wybory prezydenckie miały miejsce w grudniu 1970 i odbywają się co 5 lat w drugi piątek grudnia. Pierwsze częściowo wolne wybory parlamentarne odbyły się w grudniu 1969 i odbywają się co 4 lata w pierwszy piątek grudnia. | ||
Na władzę ustawodawczą składa się Izba Parlamentarna ({{abbr|sk.|język sky’owski}} ''Párláme’éd'', {{abbr|ang.|język angielski}} ''House of Parliament'', {{abbr|port.|język portugalski}} ''Casa do Parlamento'') – którą tworzy 195 parlamentarzystów – i Senat ({{abbr|sk.|język sky’owski}} ''Se’anát'', {{abbr|ang.|język angielski}} ''House of Senate'', {{abbr|port.|język portugalski}} ''Casa do Senado'') na który składa się 80 senatorów. Wybory parlamentarne przeprowadzane są w oparciu o jednomandatowe okręgi wyborcze na zasadach systemu ''[[first-past-the-post]]'' (większość względna) zarówno do Izby Parlamentarnej, jak i do Senatu. Izba Parlamentarna wyznacza premiera, który następnie formuje rząd składający się z doradców (ministrów). Wszelkie ustawy wprowadzane przez parlament muszą mieć kontrasygnatę prezydenta, aby weszły one w życie. W przypadku weta prezydenta potrzeba 70% Izby Parlamentarnej przy kworum 100 parlamentarzystów. | |||
{{ | |||
== Gospodarka == | == Gospodarka == | ||
Sky’owo jest gospodarką wolnorynkową, co oznacza, że jest oparta na wolnym przepływie kapitału. Po 1970 większość spółek państwowych została sprywatyzowana. | |||
=== Polityka fiskalna === | === Polityka fiskalna === | ||
Podatki zobowiązany jest płacić każdy obywatel Republiki | Podatki zobowiązany jest płacić każdy obywatel Republiki Sky’owa oraz imigranci, którzy przybyli w celu osiedlenia się. | ||
Stawki podatkowe są następujące (dane na 2015 r.): | Stawki podatkowe są następujące (dane na 2015 r.): | ||
Linia 462: | Linia 140: | ||
* Value Added Tax (VAT) – 20% (obniżone stawki: 12%, 6%) | * Value Added Tax (VAT) – 20% (obniżone stawki: 12%, 6%) | ||
* Custom Good Tax (CGT, cło) – 7% | * Custom Good Tax (CGT, cło) – 7% | ||
* Tourism Sector Tax ( | * Tourism Sector Tax (TST) – 16% | ||
=== Polityka monetarna === | === Polityka monetarna === | ||
Walutą | Walutą Sky’owa od 1971 do 2019 na mocy reformy walutowej był dolar sky’owski ($, SWD), który dzielił się na 100 centów. W emisji były monety: 1/10 centa, 1/5 centa, pół centa, 1 cent, 2 centy, 5 centów, 10 centów, 20 centów, 50 centów, 1 dolar, 2 dolary; oraz banknoty: 5 dolarów, 10 dolarów, 20 dolarów, 50 dolarów, 100 dolarów. System był krytykowany ze względu na powszechność cen zawierających pół centa przy jednoczesnej niskiej emisji nominału.<!-- | ||
W 2014 r. kurs dolara | W 2014 r. kurs dolara sky’owskiego wynosił nieco ponad 1,73 USD (dolara amerykańskiego) | ||
W roku 2015 wyniósł ok. 1,5 USD, czyli w przeliczeniu na polską walutę – ok. 5zł. | W roku 2015 wyniósł ok. 1,5 USD, czyli w przeliczeniu na polską walutę – ok. 5zł. | ||
Pod koniec 2016 r. kurs dolara | Pod koniec 2016 r. kurs dolara sky’owskiego wyniósł ok. 1,21 USD. Porównując to do poprzedniego roku oraz wiedząc, że kurs dolara amerykańskiego wzrósł, można wywnioskować, że siła nabywcza pieniądza sky’owskiego zmniejszyła się, a co za tym idzie – postępuje inflacja, jednak na dość niskim i zdolnym do kontrolowania poziomie.--> | ||
15 maja 2020 przyjęto Ustawę o polityce monetarnej 2020, która wprowadziła nową walutę państwową do obiegu – dynę sky’owską (''dyná''; Đ, SWN), która dzieli się na 100 centów (''se’ynt''; ş). W emisji są monety: 1 cent, 2 centy, 5 centów, 10 centów, 20 centów, 50 centów, 1 dyna, 2 dyny; oraz banknoty: 5 dyn, 10 dyn, 20 dyn, 50 dyn, 100 dyn, 200 dyn. Zdecydowano się również na stałe powiązanie kursu waluty z euro (1 Đ = 1 €). | |||
== Kultura == | == Kultura == | ||
Kultura | Kultura sky’owska była budowana przez setki lat, z ogromnymi wpływami po epoce kolonialnej. Wyróżnia się trzy główne sektory kultury Sky’owa: | ||
* | * sky’owska – oryginalna kultura smoczych ludów, wywodząca się ze schyłku średniowiecza i nowożytności, | ||
* portugalska – | * portugalska – napływ obyczajów i tradycji portugalskich podczas ''período colonial'' (okresu kolonialnego), | ||
* polska – | * polska – począwszy od 1880 – stopniowego zasiedlania Rio Grande do Sul przez polskich uchodźców po powstaniu styczniowym. | ||
Granice poszczególnych kultur w większości pokrywają się z granicami poszczególnych obszarów językowych w Sky’owie. | |||
== Flaga | == Flaga Sky’owa == | ||
[[Plik:FlagaSkyowa.png|thumb|200px|Flaga | [[Plik:FlagaSkyowa.png|thumb|200px|Flaga Sky’owa.]] | ||
Flaga | Flaga Sky’owa składa się z trzech kolorów: cyjanowego, lazurowego i jasnego błękitu królewskiego symbolizujących niebo. Na samym środku znajduje się prawe skrzydło smoka. Jej proporcje to 5:3.<!-- Podczas ukazywania w małych rozmiarach owe skrzydło może zostać pominięte, i w tym przypadku nie jest to traktowane jako profanacja symbolu narodowego, gdy długość flagi w poziomie jest mniejsza niż 5,3 mm (20 px).--> | ||
== Hymn | == Hymn Sky’owa == | ||
Pierwszym oficjalnym hymnem | Pierwszym oficjalnym hymnem Sky’owa była Marsylianka ({{abbr|fr.|język francuski}} ''La Marseillaise'', {{abbr|sk.|język sky’owski}} ''Marse’é’ilesé''), który został uchwalony w 1873 (już wcześniej utwór ten był uznawany za de facto hymn ze względu na jego rewolucyjną genezę). Zyskawszy popularność, utwór ten był oficjalnym hymnem państwowym do roku 1919. Po wojnie boliwijsko-sky’owskiej Marsylianka przestała być uznawana za hymn państwowy, a od 1926 roku zakazano jej wykonywania. Zakaz zniesiono dopiero w roku 1961. | ||
Po przewrocie roku 1969 i demokratyzacji w latach 70. i 80. poza Marsylianką pojawiło się wiele innych propozycji hymnu. W latach 90. w związku z ponownym wprowadzeniem i promowaniem kultury trójlingwistycznej | Po przewrocie roku 1969 i demokratyzacji w latach 70. i 80. poza Marsylianką pojawiło się wiele innych propozycji hymnu. W latach 90. w związku z ponownym wprowadzeniem i promowaniem kultury trójlingwistycznej popierana była propozycja aby wykonywać zarówno hymn Polski, jak i Brazylii. Ostatecznie jednak z tego pomysłu z oczywistych względów zrezygnowano. | ||
Współcześnie | Współcześnie Sky’owo nie ma ustawowo określonego hymnu narodowego, jednakże podczas uroczystości państwowych i o charakterze podniosłym stosuje się instrumentalną wersję Marsylianki, nawiązującą do walki niepodległościowej. | ||
== Teorie spiskowe na temat | == Teorie spiskowe na temat Sky’owa == | ||
Na skutek tego, że o | Na skutek tego, że o Sky’owie ciężko znaleźć jakiekolwiek informacje powstało wiele teorii spiskowych. Najpopularniejszą z nich jest teoria o nieistnieniu Sky’owa. | ||
{{Oddzielny|Sky'owo nie istnieje}} | {{Oddzielny|Sky'owo nie istnieje}} |